Алматыда «Биржалардың қаржы нарығын трансформациялаудағы рөлі» тақырыбында халықаралық биржалық форум өтті. Пленарлық сессия барысында бағалы қағаздар нарығының белсенділері сөз сөйлеп, жиі кездесетін проблемалар мен сын-қатерлер туралы айтылды, деп хабарлайды Ulysmedia.kz.
Биржалық форум Halyk Bank, Ұлттық Банк, ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің және "Қазақстан қаржыгерлер қауымдастығы" ЗТБ қолдауымен өткізілді.
Форум мерейтойлық күндерге, Қазақстан қор биржасының және Ұлттық валютаның 30 жылдығына орай ұйымдастырылып отыр.
«Форумды өткізу игі дәстүрге айналды. Форум биржалық нарық сарапшыларының, инвесторлар мен эмитенттердің тамаша диалог алаңы болып табылады. Біз бас демеушілерімізді, соның ішінде Halyk-ті бөлек атап өткіміз келеді. Halyk тобы қаржы нарығының барлық секторларында ұсынылған. Қазақстанның нақты секторының негізгі кредиторы болып табылады. Halyk - бізге мүше ұйымдардың арасындағы биржаны құрудың бастауында тұрған санаулы банктердің бірі», - деді KASE басқарма төрағасы Алина Алдамберген.
Қатысушылар бағалы қағаздар нарығындағы жиі кездесетін тәуекелдер мен қиындықтар туралы айтты.
Бағалы қағаздармен сауда-саттық көлемі бір жарым есеге жуық өсіп, 9 триллион теңгені құраған. Алайда қор нарығы одан әрі дамуға кедергі келтіретін қиындықтарды да көрсетті.
«Қор нарығы инфляция деңгейінің өсуіне байланысты пайыздық мөлшерлемелердің өзгеруіне сезімтал. Осыған байланысты компаниялар ұзақ мерзімді құралдарды қалайды. Сондай-ақ, сын-қатерлер арасында бизнестің мемлекеттік субсидиялау бағдарламаларына тәуелділігін атап өтуге болады», - дейді сарапшылар.
Сондай-ақ Halyk Bank басшысы Үміт Шаяхметова Halyk тобы әртүрлі мемлкеттерде ұсынылғанын атап өтті.
«Мен нарықтың дамуына қатысушы ретінде қазақстандық бағалы қағаздар нарығы бар екенін нақты айта аламын. Әрине, мен бұдан да мықты болғанын қалаймын, бірақ қатысушылардың көзқарасы мен биржада сатылатын әртүрлі құралдардың саны жағынан жоғары деңгейдегі жетістіктер баршылық. Біз жасыл облигациялар, инвестициялаудың сандық түрлері туралы айтып отырмыз. Қазірдің өзінде бөлшек инвесторларға қарай қозғалыс бар. Егер Halyk Bank туралы айтар болсақ, онда біз - бағалы қағаздар нарығының ең ірі қатысушысымыз. Біз өз құралдарымызды биржада акциялар түрінде шығаратындықтан, біз – Лондон қор биржасындағы жалғыз көне компаниямыз, сондықтан жаһандық нарықта тұрақты жұмыс істеуіміз керек», - деді Шаяхметова.
Сонымен қатар Halyk Bank бағалы қағаздар ғана емес, валюта нарығында да жұмыс істейтін ең ірі инвестор екенін еске салды.
IPO
«Бізде кірістілігі бойынша ең табысты көрсеткіштері бар елдегі ең ірі жеке зейнетақы қоры болды. Қазір біз де осы бағытты дамытып жатырмыз және қандай қиындықтарға қарсы келетінімізді айта аламыз.
“ҚазМұнайГаз” IPO орналастыру бойынша өте белсенді жұмыс атқарды. Біздің брокерлік қосымшамыз арқылы бөлшек өтінімдердің 99 пайызының 71 пайызы тартылды.
ҚМГ IPO-ның 71 пайызы Halyk арқылы өтті. Сондай-ақ KEGOC акцияларын орналастыру кезінде көшбасшы болдық.
Біз - Қазақстан қор биржасының миноритарлық акционеріміз. Қазақстандағы бағалы қағаздар нарығында белсенді қатысушымыз», - деді Шаяхметова.
Halyk Bank басшысының ұсыныстары
Үміт Шаяхметова Қазақстандағы бағалы қағаздар нарығында бүгінде көп нәрсе жасалғанын, үлкен ілгерілеушілік бар екенін атап өтті.
"Бұл инфрақұрылымды құру, реттеу. Миноритарийлердің құқықтарын қорғау тұрғысынан заңнаманы одан әрі күшейту қажет. Мен бағалы қағаздар нарығында жұмыс істегенде бірнеше нәрсені ұсынар едім. Әуелі, біздің инвесторларымыз салық салу арқылы көрінетін ашықтықты, тұрақтылықты реттеуді және достық қарым-қатынасты сақтауды сұрайды.
Мемлекеттік бағалы қағаздарға салық салуға енгізгісі келетін соңғы өзгерістер… Біз бұл сыртқы және ішкі сұраныс тұрғысынан теріс әсер етеді деп санаймыз.
Біз Ұлттық банктің ноталары бойынша шешім қабылданғанын түсінеміз, бірақ әзірге мемлекеттік бағалы қағаздар бойынша талқылаулар жүріп жатыр. Мүмкін, бұл уәжді ең болмағанда жасыл облигацияларға немесе кірістері салық салынатын базалардан алынатын кез келген жасыл қаржыландыруға ауыстыруға болады", - деді ол.
Мемлекеттің қатысуы
Мемлекеттің экономикаға қатысуы және бағалы қағаздар нарығында квазимемлекеттік және мемлекеттік эмитенттердің басым болуы үлкен сынақ болып табылады.
Биылғы және өткен жылы өткен эмиссиялардың жалпы көлемінің 90% - ы-квазимемлекеттік және мемлекеттік бағалы қағаздардың көлемі.
«Яғни, корпоративтік бағалы қағаздар шығару көлемі өте аз, биылғы жылы аз ғана өсім болды, бірақ тағы да нарықтың тереңдігі мен өтімділігі өте аз.
Ең басты инвестор – БЖЗҚ, ол негізінен корпоративтік бағалы қағаздарға инвестиция салмайды-бұл даму мүмкіндіктерін айтарлықтай шектейді.
Менің ұсынысым – БЖЗҚ үшін KPI-ді нарықтық мөлшерлемелерден төмен сатып алу үшін қою. Әрине, ешбір жеңілдіксіз нарық жағдайында толық ашықтық, өте жақсы эмитенттер, басқаруға лайық болуы керек. Бұл корпоративтік бағалы қағаздар нарығының өтімділігін арттырудың алғашқы қадамы болар еді.
Мүмкін, KPI жылына орналастыру көлемінің 5 пайызын құрауы мүмкін, мысалы, БЖЗҚ-ның осы 5% корпоративтік бағалы қағаздарға инвестиция салуы үшін.
Неліктен? Өйткені бүгінде барлық ішкі өтімділік негізінен банк секторында халық пен заңды тұлғалардың депозиттері арқылы қалыптасатынын көріп отырмыз. Мұның бәрі біртіндеп, ашық және түсінікті болуы керек, әсіресе, бөлшек сауда инвесторлары үшін», - деді Шаяхметова.
Пленарлық сессия барысында халықаралық сарапшылар капитал нарығының даму үрдісі туралы өз тәжірибелерін бөлісіп, көзқарастарын айтты. Қаржы нарығын дамытудың әлемдік трендтерін, сын-тегеуріндер мен мүмкіндіктерді, сондай-ақ цифрлық технологиялардың революциялық әсерін талқылады.
Сонымен қатар, форум барысында бағалы қағаздар нарығын дамытуға тікелей қатысатын жекелеген қатысушылар мен сарапшылар марапатталды.
