Журналист Данияр Молдабековтың айтуынша, 2022 жылы болған Қаңтар оқиғасы туралы жазған кітабын шығаруға келіскен баспаға қысым жасалып жатыр, деп хабарлайды Ulysmedia.kz.
Қазақстандық журналист Данияр Молдабеков баспаханалар оның еңбегін басып шығарудан бас тартқанын мәлімдеді.
Менің Қантар туралы кітабымды басып шығаруды қолға алған баспагерлер барлық баспахана оны басып шығарудан бас тартқанын хабарлады. Алдын ала тапсырыс берушілер көп ұзамай ақшаны қайтарады. Мен кітапты міндетті түрде шығарамын, бірақ енді қашан, қайда және қалай болатынын ойлану керек, - деп жазды журналист.
Мәселенің мәнісі
Ulysmedia.kz журналисімен әңгімесінде журналист бүгін, 24 қаңтарда баспамен кездесу өткізгенін айтты.
Олар барлық баспаханалар жариялау туралы өтініштерінен бас тартқанын айтты. Кеше құқық қорғау органдары баспаханаға қоңырау шалып, кітапты оқуды өтініпті, – деді Молдабеков.
Журналист өзінің кітабын шығаруды жоспарлаған баспаға қоңырау шалудан бас тартты.
Олар аудармаға, мұқабаға, ақшамен қоса жанын салды. Оларға да жоғарыдан қоңырау шалынды. Мен кітап жақын арада шығады деп жазған кезде бірінші рет қоңырау шалды. Олар баспаға қоңырау шалып, менің нөмірімді сұрады. Сөйтіп, оларға қысым болды, - деп түсіндірді ол.
Молдабековтың айтуынша, оның, баспадан хабарлағандай, «қоңырау шалып, кітапты парақтап көруді сұраған» мемлекеттік органдарға деген басты талаптары бар.
Менің ойымша, сіз құқық қорғау органдарының баспаханаға баруынан жағдайдың қалай аяқталғанын көріп отырсыз. Енді қалған баспаханалар да басып шығарғысы келмейді. Баспа маған қаланың барлық ірі баспаханалары бас тартқанын айтты, - деді журналист.
Қаңтар туралы кітап
Данияр Молдабеков оны дәл екі жыл бұрын жаза бастағанын айтады.
Мен оны осыдан тура екі жыл бұрын, тереземнің түбінен автоматтан атылған оқтың дыбысы естіліп, жерлестеріміздің мүрдесі алаңда жатқанда жаза бастадым. Содан кейін мен кітап болатынын әлі түсінбедім, бірақ, міне, ол бар. Ақын Иван Бекетов, менің талғамыма сенетіндердің бірі «ақыры Қазақстанда ерекше назар аударуға лайық кітап жазылды»деп санайды. Мен өзіме сенімді бола бермеймін, бірақ, мүмкін, оқуға тұрарлық дүние шығар, - деді журналист 14 қаңтарда.
Данияр Молдабеков - қазақстандық тәуелсіз журналист.
Қаңтардан кейін не болды
2023 жылдың желтоқсанында Алматыда Тәуелсіздік монументінің жанында белсенді қала тұрғындары 2022 жылдың қаңтар айының қайғылы күндерінде қаза тапқандарды еске алу үшін жиналды. Екі жыл бұрын осы оқиғалар болған алаңда Ulysmedia.kz тілшісі де болды.
Сонымен қатар, қаңтар айындағы оқиғалар жоғары деңгейдегі сот процестерімен ерекшеленді. Мысалы, жақында Алматыда сот 2022 жылғы қаңтардағы тәртіпсіздіктер кезінде лауазымдық өкілеттіктерін асыра пайдаланды деп айыпталған ҰҚК-нің 11 қызметкеріне қатысты үкім шығарды.
ҰҚК-нің бұрынғы жеті қызметкері үш жылдан бес жылға дейін бас бостандығынан айырылды. Бұл ретте сот талқылаулары ҰҚК-нің жоғарғы басшылығына да қатысты болды. Мәселен, сәуір айында сотта ведомствоның бұрынғы төрағасы Кәрім Мәсімовке қатысты үкім шығарылды. Ол мемлекетке опасыздық жасағаны, билікті басып алуды насихаттағаны және лауазымдық өкілеттіктерін асыра пайдаланғаны үшін кінәлі деп танылды. Сот 18 жылға бас бостандығынан айыру жазасын тағайындады, мүлкі тәркіленді және өмір бойы мемлекеттік қызметте қызмет ету құқығынан айырылды.
Сондай-ақ Тараздағы қаңтар оқиғалары бойынша апелляциялық сот сотталушыларсыз өтіп жатқаны хабарланды.
Қаңтар оқиғалары туралы іс бойынша тағы бір атышулы процесс, оның басты фигуранттары Арман Жұмагелдиев («Дикий Арман» деген атпен белгілі), Алматы мәслихатының бұрынғы депутаты Қайрат Күйдайберген және басқа да адамдар жабық режимге ауыстырылды. Негіздеме -жәбірленушілерге және (немесе) куәгерлерге қауіпсіздікті қамтамасыз ету. Сот жалғасып жатыр.
