26 маусымда "Қадір-қасиет" қоғамдық бірлестігінің алаңында баспасөз конференциясы өткізіліп, ондағы спикерлер бас бостандығынан айыру орындарында адам құқықтары бұзылып жатқанын мәлім етті, деп хабарлайды Ulysmedia.kz.
Ақмола облысы қоғамдық-бақылау комиссиясының төрағасы, "Прометей" ҚҚ құрылтайшысы Олжас Сыздықов журналистерге оған бірнеше рет қамауға алынған немесе сотталған адамдар жүгінгенін айтты.
Адам құқығын қорғаушының айтуынша, діни сенімдегілерге діни міндеттерін белгілі бір уақыт аралығында — сағат 19.00-ден 22.00-ге дейін орындауға рұқсат етіледі. Исламды ұстанатын адамдар осы уақыт ішінде бес рет намаз оқуға үлгермейді. Спикердің пікірінше, бұл діни сенімдегілердің құқығын бұзу саналады.
Сондай-ақ, Сыздықов түнгі намазға шыққан мұсылмандар мерзімінен бұрын бостандыққа шығу мүмкіндігінен айырылатынын айтты.
– Олар түнгі намазға шығады, бұл заңбұзушылық болып саналады. Маған хабарласқан бұл жігіттер камерада екі адамнан тұратынын айтады. Екеуі де бірге намаз оқиды. Тиісінше, олар бір-біріне кедергі жасай алмайды. Осыдан кейін жаза олардың дәрежесі бірден жоғалып, мінездемесі оңнан теріске айналады. Мерзімінен бұрын бостандыққа шықпайды, - деді ол.
Діни негіздегі кемсітушілік
Сыздықов өз жұмысында діни негізде кемсітушілікке тап болғанын айтты. Ол түрмелер мен тергеу изоляторларында сотталғандар немесе қамауға алынғандар күн тәртібін әртүрлі тәсілдермен бұзған оқиғалар болғанын, бірақ бұл үшін жазаны тек діндар адамдар көтергенін хабарлайды.
– Сотталушыға намаз оқығаны үшін құқық бұзушылық жасалды деген жағдай болды, бірақ бұл кезде барлық басқа сотталғандар да ештеңе істемеген. Тек теледидар көріп, нарды ойнап, темекі шеккен. Ал ол болса бұрышқа тұрып, намаз оқи бастаған. Құқығына қарсы кемсіту осы кезде болған. Қалған сотталғандарға қарасақ, бұл кемсіту! Өйткені намаз оқыған жігіт қана жазаланды, ал гын мәнінде, қалғаны да күн тәртібін орындамаған, — деп бөлісті құқық қорғаушы.
Сыздықов белгілі бір дінді ұстану құқығы Конституцияда бекітілгенін, сондықтан бас бостандығынан айыру орындарында да тиісті нормалар жазылуы керектігін, әйтпесе сыбайлас жемқорлықты бұзу қаупі бар екенін айтады.
"Қадыр қасиет" қоғамдық бірлестігінің төрағасы Анара Ибраева мемлекет барлық конституциялық құқықтарды сақтау үшін жағдай жасауы тиіс екенін атап өтті. Басқа жағдайда, оның пікірінше, Қазақстан БҰҰ-дан ескерту ала алады.
– Егер адамның бір нәрсеге құқығы болса, онда мемлекет адамның осы құқықтарды жүзеге асыруы, оларды пайдалануы үшін жағдайларды қамтамасыз етуге міндетті. Егер адам ар-ождан, дін, дін бостандығына ие болса, онда мемлекет осы бостандықтарға араласудан, осы бостандықтарды жүзеге асырудан бас тартуға міндетті, өйткені біз БҰҰ органдарынан әр уақытта ескертулер аламыз, - деп қосты Ибраева.
Еске сала кетейік, бұған дейін мұсылмандар президент Тоқаевқа діни киімге тыйым салуға байланысты үндеу жолдаған болатын.
