"Алтын Орда" - 21 гектар аумақта орналасқан 10 мың сауда орны бар, Пәкістан, Иран, Ресей, Қытай, Түркия, Өзбекстан және Қырғызстаннан жеткізілетін азық-түлік пен түрлі саладағы тауардың негізгі бөлігі жеткізілетін ірі нарық орталығы. Аталған базар мегаполис пен Алматы облысының шекарасында орналасқан. Бұл да әмбебаптықтың белгісі, мұнда ауыл тұрғындары да, қала тұрғындары да сауда жасайды. Ulysmedia.kz тілшісі ұзақ жылдар бойы Болат Назарбаевтың қол астында болған базардың қазіргі ахуалын бақылап қайтты.
Іші-сырты сауда орындарына лық толған, шағымдар жиі түсетін, екі күннің бірінде жанжал болып жататын, логистикасы сын көтермейтін, қылмыс пен антисанитария енді естеліктерде ғана айтылатын шығар. Жаңа Вig city Market басқарушы компаниясының нарыққа келуімен жағдай біртіндеп жақсаруда, - дейді саудагерлер де, сатып алушылар да. Олар компания басшылығы базарды ыңғайлы, жайлы және қауіпсіз етуге тырысып жатқанын атап өтті.
- Басқарушы компания сауда орнын модернизациялауға шамамен 600 миллион теңге жұмсады. Менің ойымша, бұл сома әлі де өзгереді, яғни модернизацияға компания әлі де біраз қаржысын жұмсауға дайын. Алда біз 2024 жылға жоспарлаған көптеген жұмыс бар. Ең алдымен, мұнда заманауи цифрлық технологияларды енгізу мәселесі шешілуде, - деді Big City Market директоры Данияр Дүзбаев.
Оның айтуынша, "Алтын Орда" қазақстандық ірі сауда алаңдарын цифрландыру жөніндегі Үкімет бастамасын қолдайды. Қазір электронды сауданы, қолма-қол ақшасыз есеп айырысуды және автоматтандырылған басқару жүйесін енгізу үшін белсенді жұмыс істелінуде. Айта кетейік, базар аумағында кіру ақысын төлеу үшін павильондарға QR-кодтары және POS-терминалдары бар автоматтандырылған тұрақ жүйесі орнатылған.
- Бұрын машиналар ретсіз қойылатын, кептелістер болатын және көптеген наразылықтар туындайтын. Қазір бізде заманауи паркинг бар: жүргізуші кіріп, мемлекеттік нөмір бойынша ақы төлейді – барлығы "Алтын Орда" ең күрделі мәселелердің бірін шешкенін айтады,-дейді "Автопарк" компаниясы директорының орынбасары Асхат Аюпов.
Автоматтандырылған шлагбаумдарды базар аумағында орналастыру туралы шартқа өткен жылдың тамыз айында қол қойылды, қазірдің өзінде тұрақ ақысын төлеу жүйесі ашық болып қана қоймай, мемлекетке табыс әкелуде. Ал базарға келушілер кез келген уақытта, тіпті кептеліс уақытында да автотұрақтан бос орын таба алады.
- Жүйенің ең заманауи элементтерінің бірі – әрбір мемлекеттік нөмірдің ағымдағы сессиясы туралы ақпаратты тікелей көрсететін өзіміз әзірленген LED-дисплейіміз. Тиісінше, көлік келе жатқанда, оның қарызы бар ма, жоқ па дисплейге бірден шығады. Және сәлемдесу, қоштасу мәтіндері шығады. Әрбір жүргізуші неге шлагбаумнан өте алмайтыны, қандай да бір төлем талап етілетіні туралы ақпаратты дисплейден біле алады, - дейді Асхат Аюпов.
Болашақта цифрлық автоматтандырылған тұрақ жүйесін дамыту жоспарланып отыр. Атап айтқанда, көліктің әртүрлі санаттарын бөлек тарифтеу қарастырылған.
- Біз көліктің көлемін өлшейтін қосымша шлагбаумдар орнатамыз. Яғни, жүк көліктері жеке тариф бойынша, бес тонналық көліктер басқа тариф бойынша, жеңіл көліктер бөлек тариф бойынша есептеледі. Мұнда "Алтын Орданың" бүкіл аумағы ақылы паркинг жүйесіне көшеді.
Цифрлық көмек
"Алтын Ордаға" күн сайын 50 мыңға жуық клиент келеді. Бұл көрсеткіш әлі өседі, сондықтан жақын арада жаңа павильондар салу жоспарлануда.
- 1000 сауда орнына арналған үшінші павильонды биыл ашамыз. Сондай-ақ қазірдің өзінде тағы бір заманауи қойма салуды жоспарлап отырмыз. Қойманы жалға алу процесі цифрландырылады, қазіргі уақытта сайтты әзірлеп жатырмыз, ол кәсіпкерлерге ыңғайлы етіп жасалады. Сайт арқылы жалдау ақысын төлей алады, сауда орындарын таңдай алады, - дейді Данияр Дүзбаев.
Заманауи цифрлық технологияларға негізделген процестерді оңтайландыру қазірдің өзінде қажеттіліктен туындап отыр. Өз сайтымызды құру, ең алдымен, базар жұмысының ашықтығын қамтамасыз етеді. Әзірге пилоттық нұсқасы іске қосылды. Ол altynordaresmi.kz. деп аталады. Мұнда сауда орны туралы жалпы ақпарат, жаңалықтар, бос жұмыс орны туралы ақпарат, кері байланыс және т.б. бар. Пайдаланушылардың сауда орындарын жалға алу тарифтерін, жалдау шартының талаптарын нақтылау мүмкіндігі бар. Сондай-ақ, базар әкімшілігіне онлайн-шағым қалдыруға болады.
Қауіпсіздік
Қызметкерлердің қауіпсіздігі, мүліктің қауіпсіздігі, қоғамдық тәртіп - бұл жұмыс берушінің басты міндеті, - дейді базардағылар. Осы міндеттерді орындау үшін бейнебақылау орталығы ашылды. Деректерді "Қамқор Күзет" күзет компаниясының филиалы өңдейді, ол 2023 жылдың шілдесінде жұмысын бастады, ал бейнебақылау орталығы қараша айында іске қосылды.
- Бізде 300-ге жуық камера бар, оның ішінде 360 градуста бақылау жасайтын 8 ПТС камерасы бар. Құқық қорғау органдарымен меморандум жасалған. Қалта ұрыларының суреттері компьютер жадына салынған. Егер біздің павильондарға кіретін болса, сигнал беріледі. Кезекші бөліммен өзара іс - қимыл өте жақсы, - дейді базар күзетінің бастығы Дархан Нұғманов.
Базарды бейнебақылау тәулік бойы жүргізіледі. Сонымен қатар, сауда павильондарында хабарландыру колонкалары орнатылған. Ондағыларға адамдар көп жиналатын жерлерде қауіпсіздік шаралары туралы үнемі ескертіліп отырады. Өткен жылы бейнебақылау жүйесі 87 қылмыс пен 223 әкімшілік құқық бұзушылықты анықтады. Олардың 90% - ы ашылды. Көбінесе бұл жеке мүлікті ұрлау және қоғамдық тәртіпті бұзуға қатысты. Бұдан басқа, полициямен бірлесіп заңсыз көші-қонды анықтау мақсатында базар аумағында рейдтер жүргізілуде.
Өрт қауіпсіздігі де назардан тыс қалмаған. Бұрын анықталған барлық бұзушылықтар жойылды. Атап айтқанда, Phoenix KZ компаниясымен жасалған шарт негізінде базарда өрт сөндіру құралдары қойылған. Жақын арада барлық объектіде өрт дабылының автоматты жүйесі орнатылады, базар қызметкерлерімен өртті сөндіру бойынша дайындық жүргізіледі. Сонымен қатар жолдар, кәріз және желдету жүйесі жөнделді. Базар қызметкерлері үшін форма сатып алынды.
Санитарлық жағдайы
"Алтын Орда" нарығындағы логистика процесі өте жақсы құрылған, соның арқасында ірі сауда объектісінің сөрелерінде әрдайым тауар жеткілікті мөлшерде болады. Мұнда азық-түлік, киім-кешек, үй тауарларының барлық түрі, тоқыма бұйымдары, электроника, балалар ойыншықтары және т.б. сатып алуға болады. Санитарлық-эпидемиологиялық бақылау қызметкерлері өнімнің, әсіресе тағамның қауіпсіздігін бақылайды. Базарда арнайы зертхана бар, онда 12 маман жұмыс істейді.
- Ет түрлі шаруа қожалықтарынан келеді. Негізінен Түркістан, Жамбыл облыстарынан әкелінеді. Алматы облысы етті тушкасымен арнайы көліктер арқылы тасиды. Құжаттарды міндетті түрде талап етеміз, барлығын тексереміз, - деп түсіндірді "Ветсан Д" зертханасының директоры Бақытгүл Алынязова.
Оның айтуынша, өнімдерден бөлек, олар тасымалданатын көліктің санитарлық-гигиеналық жағдайы да үнемі бақылауда болады. Базардың өзінде тоңазытқыш камералары да тексеріледі.
- Біз органолептикалық және биохимиялық зерттеулер жүргіземіз. Қажет болса, жалпы радиациялық фонды тексере аламыз, бактериоскопия жасай аламыз, яғни тұтынушымызға пайдалы өнімдер ұсыну үшін бәрін жасаймыз.
Базар аумағында тоңазытқыш камералармен және өнімдерді сақтауға қажетті басқа да технологиялық жабдықтармен жабдықталған 60 қойма бар. Тауарларды жеткізушілер тікелей, делдалсыз жұмыс істейді. Осылайша, жоғары сапа, кең ассортимент қамтамасыз етіледі, ең бастысы – мегаполис сөрелеріне жеткізілетін тауарлардың барынша арзан болуы.
Базар болашағы
- Президент ығы-жығы, жүйесіз саудадан бас тарту міндетін қойды. Сондықтан біз өзімізге байланысты барлық нәрсені жасаймыз, әсіресе базар Алматы қаласы мен Алматы облысында ерекше маңызға ие. Сондықтан клиенттердің бізге келуін ынталандыруды барынша жақсартқымыз келеді, - дейді Данияр Дүзбаев.
Нарық басшылығы экологиялық жағдайды жақсартуға және абаттандыруға ерекше назар аударады. Нысан аумағында рекреациялық аймақтар құрылған, көгалдандыру, жарықтандыру және базардың айналасына асфальт төсеу жұмыстары жалғасуда. Алматының Бас даму жоспарына сәйкес, жақын уақытта «Алтын орда» жанынан метро станциясы ашылады, бұл біздің базарымыздың дамуына тың серпін береді.
- Бәрін бастан кешірдік. Суық жерде де жұмыс істедік, қазір бәрі өзгеруде. Бастысы, басшылық өзгерді, біз жақсы жұмыс істеп жатырмыз, барлық жағдай бар, - дейді сатушы Ғалия Шағатаева.
- Біз базар әкімшілігінің жұмысына ризамыз. Олар бізге берген уәделерінде тұрды, бізде де сенім қалыптасты, - дейді тағы бір сатушы Наиль Шакиров әріптесі Галияға қолдау көрсетіп.
Ғалия мен Наиль – "Алтын Ордада" бұрыннан кәсіп жасап келе жатқан саудагерлер, олар қазір Болат Назарбаевтың кезіндегі базар тұрмысын күрсініспен еске алады. Айтуларынша, базардың модернизациясы, цифрландырылуы базар саудагерлеріне ғана емес, сонымен бірге базарға келушілерге де жақсы көңіл-күй сыйлайды.
