Сәрсенбі күні Азия нарығында сауда барысында мұнай бағасы кейінгі төрт жыл ішіндегі ең төменгі деңгейге дейін арзандады. Бұл – АҚШ пен Қытай арасындағы сауда соғысының күрт ушығуына байланысты рецессия қаупі мен сұраныстың азаюы тұрғысынан алаңдаушылықты арттырды, деп хабарлайды Ulysmedia.kz.
МҰНАЙ БАҒАСЫ
Алдыңғы сессияда қысқа үзілістен соң, мұнай бағасы қайтадан төмендеуді жалғастырды. Ол кезде трейдерлер АҚШ президенті Дональд Трамптың Қытаймен келіссөздер жүргізу мақсатында тариф саясатына жеңілдік жасайды деген үмітпен әрекет еткен болатын. Алайда сейсенбі күні кешке Трамп Қытайдан келетін тауарларға жоспарланған баж салығын 50 пайызға арттыратын жарлыққа қол қойды. Бұл – әлемдегі ең ірі мұнай импорттаушы елмен арадағы шиеленістің күрт өршігенін білдіреді.
Маусым айына арналған Brent маркалы мұнай фьючерстері 3,8 пайызға төмендеп, барреліне 60,46 доллар болды. Ал West Texas Intermediate (WTI) маркалы мұнай фьючерстері 4,1 пайызға арзандап, барреліне 56,69 долларға дейін құлдырады.
Бағаның төмендегеніне қарамастан, АҚШ-тағы шикі мұнай қорының аздап қысқарғаны жөніндегі салалық деректер мұнай нарығына аз да болса демеу болды.
ТРАМП ТАРИФТІ 104% КӨТЕРДІ – ҚЫТАЙ ҚАЛАЙ ЖАУАП БЕРЕДІ
Трамптың соңғы жарлығы АҚШ-тың Қытайдан импортталатын тауарларына қатысты тарифті жиынтық 104 пайызға дейін көтерді. Бұл – Трамптың сайлауалды науқаны кезінде айтқан 60 пайыздық «ең нашар сценарийінен» әлдеқайда жоғары.
Аталған тариф Қытай экономикасына кері әсерін тигізіп, мұнай импортына деген сұранысты төмендетуі мүмкін. Сонымен қатар, өткен аптада Қытай АҚШ тауарларына 34 пайыздық баж салығын енгізгеннен кейін Бейжің тарапынан жаңа қарсы шаралар қабылданады деп күтілуде.
Бейжің әзірге Трамптың тарифтеріне қатысты ымырасыз риториканы ұстанып отыр. Қытай билігі «соңына дейін күресеміз» деп мәлімдеді. Сарапшылардың пайымынша, Қытай Трамптың тарифтік қысымының әсерін азайту үшін өз экономикасына ынталандыру шараларын күшейтеді.
МҰНАЙ БАҒАСЫНЫҢ ҚҰЛДЫРАУЫ: ҚАЗАҚСТАНҒА ӘСЕРІ
Мұнай бағасының әлемдік нарықта арзандауы — Қазақстан экономикасы үшін өте маңызды және күрделі мәселе. Кәсіби экономист тұрғысынан бұл жағдайдың әсерін бірнеше негізгі бағытта талдауға болады. Біріншіден, бюджет түсімі қысқарады. Қазақстан бюджеттің едәуір бөлігін мұнай экспорты есебінен қалыптастырады. 2024 жылы республикалық бюджеттің кірісінің шамамен 35–40 пайызы мұнайдан және оған байланысты түсімдерден (мысалы, экспорттық кеден бажы, шикізатқа салынатын салықтар, Ұлттық қордан трансферттер) құралды.
Егер Brent бағасы $60 төмен түссе:
Ұлттық қорға түсетін түсімдер қысқарады,
Бюджет тапшылығы артады,
Қарыз алу қажеттігі туындауы мүмкін
Мұнай – Қазақстанның негізгі экспорттық өнімі. Оның арзандауы теңгеге сұранысты төмендетеді, себебі экспорттан түсетін валюта азаяды. Бұл:
Теңге бағамының әлсіреуіне,
Импорттық инфляцияның артуына (импорт қымбаттайды),
Халықтың сатып алу қабілетінің төмендеуіне әкеледі.
