Қаржыгер Расул Рысмамбетов теңгенің құнсыздану себебін түсіндірді, деп хабарлайды Ulysmedia.kz.
Мұнай қымбаттаған кезде теңге нығая түседі. Мұнай құлаған кезде теңге әлсірейді. Екіншіден, біз соңғы 10 жылда таппаған ақшамызды тым көп жұмсадық. Соңғы 10 жылдан бері біз Ұлттық қордан кепілдендірілген трансферттермен "тамақтанып жатырмыз". Соңғы жылға қатысты бюджеттің теңгерімсіздігіне, мемлекеттік шығынның, оның ішінде әлеуметтік шығынның ұлғаюына байланысты Үкіметке басқа да тәсілдермен толықтыруға тура келді, - дейді Расул Рысмамбетов «Голоса народа» тілшісіне берген сұқбатында.
Рысмамбетовтің айтуынша, жыл басында теңге бағамының нығаюы – бюджет Ұлттық Банк пен Ұлттық қордың ҚМГ және Қазатомөнеркәсіп акцияларын сатып алуы есебінен толықтырылды. Қазір теңгенің әлсіреуі – әділ бағам, дейді ол.
Экономика жақсы болса, теңге 5-10 жылдан кейін "қалыпты жағдайға" келеді. Әзірге біз шикізат экспортына қатты тәуелдіміз. Мүмкін ауыл шаруашылығы саласын, өнеркәсіп пен қайта өңдеуді дамытатын шығармыз. Бірақ бұл бір жылдың шаруасы емес, — дейді қаржыгер.
Қаржыгер Арман Бейсембаев та теңгенің нығаюы жылдың бірінші жартысында экономика үшін аномалды болды деп есептейді.
Іргелі бағдарлардың жанама белгілерінің бірі – бюджет курсы. Бюджетте доллар бағамы 470 теңгені болды. Бюджеттік болжамда 470 бағдар бар, сіз оны 440-пен ұстап тұра алмайсыз. Бұл мүмкін емес, өйткені кассалық алшақтық автоматты түрде пайда болады, — дейді Арман Бейсембаев.
Сарапшы мемлекеттің экономикалық моделі шикізат экспортынан тапқан түсім доллармен теңгеге айырбасталатындай етіп есептелгенін түсіндіреді, содан кейін бұл ақша бюджетке – жалақыға, жәрдемақыларға, жеңілдіктерге және т. б. жұмсалады.
Мұндай экономикалық модельдің логикасында күшті бағыт қажет емес. Жай ғана қажет емес, ол зиянды, - дейді ол.
Арман Бейсембаев биыл бюджет тапшылығы 6 трлн теңге болады деген болжам жасайды. Бір жыл бұрын ол 5 трлн теңге болып, тиісінше жаңа транштарға алып келді.
Айдархан Құсайынов жақында өткен парламенттік сессияда сөз сөйлеп, бір доллар үшін 1000-1200 теңге көлемінде бағамды құлату керек екенін айтты. Ол шок сценарийін ұсынады. Сатып алу қабілеті үшін, бұл пайдасыз. Бірақ өңдеу өнеркәсібін көтеруге мүмкіндік береді, егер біз онымен айналысатын болсақ. Бұл тек сатып алу қабілетінің құлдырауы, адамдардың кедейленуі болады, - дейді сарапшы.
Ол Сенат төрағасының теңгені асыра бағалайтынымыз жайлы айтқан сөзін мысалға келтірді.
Алдағы 2-3 жылда біз бір доллар үшін 1000+ теңге төлеуіміз мүмкін. Біз солай қарай жылжып барамыз деп ойлаймын. Қалай болғанда да, біз өзіміз тұрған тұзақтан шығу үшін мұны істеуіміз керек – дейді ол.
Бейсембаев халық біртіндеп осындай нәтижеге дайындалып жатыр деп есептейді. Алайда, екі қаржыгер де жақын арада доллар 470-тен 485 теңгеге дейін қымбаттауы мүмкін деп есептейді.
