Саясаттанушы Ғазиз Әбішев Жоғарғы соттың бүгін "мектепте орамал тағуға қойылған тыйым жойылған жоқ" деген хабарламасы жөнінде пікір білдірді, деп хабарлайды Ulysmedia.kz.
ӘБІШЕВ НЕ ДЕЙДІ
– Мұны қалай түсінеміз? (Жоғарғы соттың бүгінгі мәлімдемесі жайлы – авт.) Бұл келесідей көрінеді. Оқу – діни сенімдерге қарамастан барлық азаматтардың қасиетті құқығы. Алайда мемлекет білім беру қызметтерін ұсынатын регламенттерді белгілеуге құқылы. Мысалы, сабақтың уақыты мен ұзақтығын белгілей алады. Зайырлы институт ретінде мектептің ниет білдіргендерге үзіліс жасамауға құқығы бар. Оқытылатын пәндердің тізімі болады. Классикалық ғылымға берілгендіктен, мектеп креационизмнен гөрі эволюция теориясын қолдайды. Ал, мектеп формасы жағынан мектеп діни киімдерді құптамай, белгілі бір зайырлы киім кодын қажет етеді, – дейді ол.
Басқаша айтқанда, сарапшының сөзінше, зайырлы шенеуніктер мектеп формасынан айтарлықтай ерекшеленетін діни киімдерді тұрақты киюді зайырлы мектепте өткізуге жол берілмейтін, ұзаққа созылған діни рәсім ретінде қарастырады.
– Оқу тек құқық қана емес, сонымен бірге діни сенімге қарамастан – міндет. Ата-аналар осы мектептердің заңды ережелеріне сәйкес балаларды орта мектептерде оқытуды қамтамасыз етуге міндетті. Балаларға орта білім беруді қамтамасыз ету жөніндегі міндеттерді орындаудан бас тарту –Конституция ережелерін бұзу. Мүмкін, бұл ережелер қайта қаралуы мүмкін. Іс мүдделі тараптардың қатысуымен кешенді әлеуметтік-саяси пікірталасқа арналған. Зайырлы режим мен халықтың діндар бөлігі арасында тараптарға икемділік танытуға мүмкіндік беретін кейбір күрделі келісімдерді әзірлеу қажет. Бұл мүмкін, бірақ бұл мәміле табылмайынша - Конституция мен заңдарда белгіленген ережелерді сақтау қажет.
Тақырып күрделі және жауапты гуманистік пікірталасты қажет етеді. Әрине, бәрі – мұғалімдер, ата-аналар мен балалар да заңды сақтауы керек. Алайда мүмкіндігінше аз қарама-қайшылықтар тудыратын өзара әрекеттесу модельдерін іздеуді жалғастыру қажет, – дейді ол.
ЖОҒАРҒЫ СОТ НЕ ДЕЙДІ
Еске сала кетейік, Жоғарғы сот бұқаралық ақпарат құралдарында және әлеуметтік желілерде "Жоғарғы сот мектептерде орамал тағуды заңды деп тапты деген жалған ақпарат таратылғанын" мәлімдеген еді. Соттың хабарлауынша, істі қарау шеңберінде Жоғарғы соттың әкімшілік істер жөніндегі сот алқасы білім беру мекемесінде орамал тағудың заңдылығы жөніндегі мәселені талқылауға кірмеген.
– Кассациялық саты мектептің оқушыны сабаққа жібермеуін заңсыз деп таныды, өйткені білім алу құқығы Қазақстан Республикасы азаматтарының негізгі конституциялық құқықтарының бірі, – деп ақпарат таратты Жоғарғы сот.
Құзырлы орган сонымен қатар, бейінді министрлікте орта білім беру ұйымдары үшін міндетті мектеп формасына қойылатын талаптарды бекіту бойынша өкілеттіктер барын еске салды. "Министрдің тиісті бұйрығы заңсыз деп танылған жоқ және күші жойылған жоқ" делінген хабарламада. Жоғарғы сот ата-аналар мектеп жарғысы мен мектеп формасына қойылатын талаптарды сақтауға міндетті екенін атап өтеді.
ШЕШІМНІҢ КҮШІ ЖОЙЫЛДЫ
Оның алдында орамал таққан оқушы қыздар сабаққа жіберілгені жайлы ақпарат тараған еді. Құқық қорғаушы Жаслан Айтмағанбетов Қазақстан Республикасының Жоғарғы соты мектептерде орамал тағуға тыйым салу туралы облыстық соттың шешімін жойып, мұндай шектеулер білім алу құқығын бұзады деп танығанын айтты. Осыған ұқсас шешімдерді бұған дейін Қазақстанның төрт облысындағы басқа соттар да мойындаған.
ОРАМАЛ ДАУЫ
2022 жылы мектеп оқушыларының 1600-ден астам ата-анасы Тоқаевқа жүгінген. Олар оқу орындарында намазхана ашуды және мектептерде орамал тағуға тыйым салуды алып тастауды немесе шарихат талаптары бойынша жүретін мектеп оқушыларының онлайн оқуына рұқсат беруді сұраған.
2023 жылы Қазақстанда қыздарға мектептерде хиджаб пен орамал тағуға тыйым салу туралы пікірталастар жалғасты. Кейбіреулер форманың біркелкі болуы керек екеніне сенімді болса, басқалары басындағы орамалдан ештеңе өзгермейтінін айтқан.
