Ресей президенті Владимир Путин Брянск және Курск облысында екі көпір жарылғаннан кейін алғаш рет жұрт алдына шықты. Сонымен қатар ол АҚШ президенті Дональд Трамппен сөйлесіп, Украина басшысы Владимир Зеленскиймен кездесу мүмкіндігін жоққа шығарды. Ал Украина президенті келесі аптадағы кез келген дүйсенбіде жоғары деңгейдегі кездесу өткізуге тағы да ұсыныс білдірді, деп хабарлайды Ulysmedia.kz порталы ВВС орыс қызметіне сілтеме жасап.
Ресей президенті Владимир Путин Украинамен жоғары деңгейдегі келіссөздердің мүмкіндігіне күмән келтірді. Бұған украин әскери күштерінің соңғы шабуылдары себеп болған.
Үкімет мүшелерімен өткен жиында Путин 31 мамыр мен 1 маусымда Украинамен шекаралас Брянск және Курск облысында болған көпірлердің жарылысына тоқталды. Бұл шабуылдар салдарынан жеті адам қаза тауып, жүзден астамы жараланған.
Путин Брянск облысындағы шабуылды «бейбіт тұрғындарға бағытталған қасақана соққы» деп атап, оны келіссөздерді болдырмау әрекеті ретінде бағалады. Сонымен қатар, ол украин әскери күштерінің әрекеттерін бірнеше рет «терризм» деп атап, Украина билігін «террористік ұйым» деп сипаттады.
«30, тіпті 60 күнге дейін ұрысты тоқтатуды сұрап отыр, жоғары деңгейдегі кездесу өткізуге де өтініш білдіреді. Бірақ мұндай жағдайда ондай кездесулерді қалай өткізуге болады? Не туралы сөйлеспекпіз? Террорға сүйенгендермен кім келіссөз жүргізеді өзі?» – деді Путин.
Ресей президентінің пікірінше, соғыстағы үзілісті Киев «режимді Батыс қаруымен қаруландыру, күшпен мобилизацияны жалғастыру және жаңа терактілерді дайындау» үшін пайдаланбақ.
Путин сондай-ақ Ыстамбұлдағы келіссөздердің қарсаңында Ресейдің азаматтық нысандарына жасалған шабуылдарды «келіссөз үдерісін бұзуға бағытталған әрекет» деп атады.
«Соққы бейбіт халыққа әдейі жасалды», – деп қосты ол.
Ал Украина Қауіпсіздік қызметінің (СБУ) «Өрмек» операциясы аясында Ресейдің стратегиялық авиация аэродромдарына жасалған шабуыл туралы Путин ештеңе айтпады. СБУ бұл операция кезінде 40-тан астам ресейлік ұшақ зақымданғанын мәлімдеді.
Украина президенті Владимир Зеленскийдің сөзінше, дрондармен жасалған шабуылда соғылған ұшақтардың жартысы қалпына келмейді.
Тәуелсіз бақылаушылар украин шабуылының нәтижесін сәл ұстамдырақ бағалап, жойылған әуе техникасының үлесі шамамен 10% шамасында екенін айтқан. Олар бұл соққы Ресейдің стратегиялық авиация күштерінің жауынгерлік қабілетін айтарлықтай әлсірете қоймайтынын да алға тартты.
Дегенмен, әртүрлі көзқарастағы шолушылар арасында келтірілген залалдың сипатына қатысты үлкен қайшылық жоқ – ресейлік авиацияның шығыны кем дегенде елеулі деп бағаланады.
ПУТИН ТРАМППЕН НЕ ЖАЙЛЫ СӨЙЛЕСТІ
Путиннің мәлімдемелерінен көп ұзамай АҚШ президенті Дональд Трамп онымен телефон арқылы сөйлескенін хабарлады. Әңгіме бір сағат он бес минутқа созылған.
«Біз Украина тарапынан ресейлік ұшақтарға жасалған шабуыл мен екі жақтан да болған басқа да түрлі шабуылдарды талқыладық», – деп жазды Трамп өзінің Truth Social желісінде.
Ақ үй басшысы бұл әңгімені «жақсы әңгіме» деп сипаттады, бірақ «жақын арада бейбітшілікке алып келетіндей емес» екенін атап өтті.
«Президент Путин соңғы аэродромдарға жасалған шабуылға жауап қайтаруға мәжбүр болатынын өте анық айтты. Біз сондай-ақ Иран мәселесін қозғадық – ядролық қаруға қатысты шешімді тез қабылдауы тиіс уақыттың таусылып бара жатқанын да талқыладық», – деп қосты Трамп.
УКРАИНА ПРЕЗИДЕНТІНІҢ ПОЗИЦИЯСЫ
Украина президенті Владимир Зеленский 4 маусымда журналистерге арналған брифингте Путинге жеке кездесу өткізуге қайта үндеу жасады.
«Кездесуді орыстардың таңдауы бойынша Стамбул, Ватикан немесе Швейцарияда өткізуге болады. Біз дүйсенбіден бастап кез келген күнге кездесуді ұсынып отырмыз», — деді ол («Украинская правда» дерегі бойынша).
Украина президенті мұндай кездесуден бұрын атысты тоқтату туралы келісімге келу қажеттігін ерекше атап өтті.
«Неліктен лидерлер кездесуінен бұрын атысты тоқтату керек? Өйткені біз кездесеміз, бірақ егер түсіністік болмаса, деэскалацияға ниет жоқ болса және мәселені қалай шешу керектігі туралы көзқарас болмаса, атысты тоқтату сол күні-ақ аяқталады», — деп түсіндірді Зеленский.
Атысты тоқтату режимі – АҚШ делегациясының кепілдігімен, келіссөз барысында тараптар диалогты жалғастыруға дайын екенін көрсете алса, ұзартылуы мүмкін екенін Украина президенті мәлімдеді.
Зеленскийдің айтуынша, Түркия президенті Режеп Тайып Ердоған АҚШ, Ресей, Украина және Түркия президенттерінің төртжақты кездесуін ұсынған, деп хабарлайды «Суспільне». Украина басшысы мұндай кездесуге дайын екенін атап өтті.
Ресейдің бейбітшілік шарттары туралы меморандумын ол ультиматум деп атады.
«Бұл – ультиматум, оны ешкім — соның ішінде украин тарапы да — шынайы қабылдамайды, себебі онда ультиматум бар. Яғни бұл меморандум — түсініспеушілік», — деді Владимир Зеленский.
Киев үшін қабылдауға болмайтын шарт ретінде ол ресейлік құжаттың бірінші тармағын атады. Онда Мәскеу Қырымды, сондай-ақ Донецк, Луганск, Запорожье және Херсон облыстарының оккупантталған бөліктерін ресейлік ретінде тануды талап етеді.
«Бұл ЖОО Басқару хаттамасына қайшы, ақылға да, Қазақстан Конституциясына да сай емес. Олар бұл туралы біледі. Бұл Путинге осы соғыс үшін ең үлкен марапатты сұрау деген сөз», — деп түсіндірді Зеленский.
Украина президенті брифинг барысында 2 маусымдағы келіссөздер барысында жоспарланған 7–8 маусымдағы әскери тұтқындар айырбасы туралы да айтты. Оның сөзінше, Ресей 500 әскери тұтқын айырбастауға дайын екенін мәлімдеген.
