Қытай Қазақстанның басты сауда серіктесі ретіндегі орнын екінші жыл қатарынан сақтап отыр. 2023 жылдан бері Қытайдың Қазақстанмен саудадағы үлесі 20%-дан асып, елдің жетекші сауда әріптесі мәртебесін тағы да растады, деп хабарлайды Ulysmedia.kz.
ТОЛЫҒЫРАҚ
Соңғы бірнеше жылда екі ел арасындағы өзара сауда көлемі екі есеге артты. Ұлттық статистика бюросының деректеріне сәйкес, өткен жылы бұл көрсеткіш 30,1 млрд АҚШ долларына жеткен. Экспорт пен импорт көлемі шамамен теңескен: 2024 жылы Қазақстан Қытайға 14,9 млрд доллардың тауарлары мен қызметтерін экспорттаса, Қытайдан 15,2 млрд доллардың өнімі импортталған. Ranking мәліметінше, биыл жылдың алғашқы тоқсанында екі ел арасындағы тауар айналымы 5,9 млрд доллар болып, 2024 жылғы қаңтар-наурызбен салыстырғанда 5,1%-ға азайған. Бұған Қазақстаннан экспорт көлемінің төмендеуі себеп болған.
ИМПОРТ ЖӘНЕ ЭКСПОРТ
Қаржы министрлігі мемлекеттік кірістер комитетінің есебіне сәйкес, Қазақстан Қытайға негізінен шикі мұнай мен газ, түсті және қара металл рудалары мен концентраттары, уран, бидай және өзге де ауыл шаруашылығы өнімдерін экспорттайды. Ал Қытай Қазақстанға көлік құралдары, цифрлық техника, құрылыс материалдары, киім-кешек пен аяқ киімнің негізгі жеткізушісі болып табылады. Мысалы, Қазақстан Қытайдан жылына 100 млн доллардан астам сомаға шұлық қана сатып алады.
Импорттың құрылымында электронды техника алдыңғы орында: былтыр жалпы импорт көлемі 15,2 млрд доллар болса, соның 683,6 млн долларын Қазақстан импорттаушылар компьютер, ноутбук және басқа да цифрлық техника үшін төлеген.
ИНВЕСТИЦИЯЛАР
Қытай Қазақстанға тікелей шетелдік инвестиция (ТШИ) құятын ірі бес елдің қатарында. Өткен жылы ол жалпы ТШИ ағыны бойынша бесінші орында болды. ҚР Ұлттық банкі деректеріне сүйенсек, 2023 жылы Қытай тарапынан тартылған ТШИ көлемі 1,2 млрд долларды құраған. Алайда бұл көрсеткіш бір жыл ішінде екі есеге жуық азайған. Мұндай төмендеу басқа да инвестор елдерге тән болды. Жалпы алғанда, 2023 жыл - Қазақстандағы ТШИ жалпы ағыны бойынша рекордтық төмен көрсеткішпен аяқталды.
2015 жылдан 2022 жылға дейін екі ел Қазақстанда жалпы құны 7,4 млрд доллар болатын 25 бірлескен жобаны жүзеге асырған.
КӘСІПОРЫНДАР
ҰСБ мәліметінше, 2025 жылғы 1 мамырға дейін Қазақстанда қытайлық капиталы бар 4,1 мыңнан астам компания тіркелген. Олардың басым бөлігі - шағын кәсіпорындар. Пандемияға дейінгі 2019 жылмен салыстырғанда бұл көрсеткіш 3,5 есеге өскен.
Қытайлық капитал қатысқан шетелдік компаниялардың басым бөлігі (40,7%) сауда саласында жұмыс істейді - 1,7 мың кәсіпорын. Сонымен қатар өңдеу өнеркәсібінде – 354, құрылыс саласында – 352 және тау-кен секторында - 209 кәсіпорын тіркелген.
