Мемлекеттік кірістер комитеті табысын жасырудың түрлі амалын қолданатын кәсіпкерлерді анықтауға тырысудан әлі бас тартқан жоқ. Бұған дейін бұл бағытта тек жазалауға негізделген шаралар қолданылып келсе, енді комитет адал емес салық төлеушілерге басқаша тәсілмен ықпал етпек. Яғни, қатаң бақылаудың орнына жұмсақ әдістер мен ынталандыру тетіктерін ұсынып отыр. Сонымен қатар қарапайым қазақстандықтарды кез келген сатып алу кезінде міндетті түрде чек талап етуге шақырады. Салық органдары неге осындай жолға көшті және олар бұл арқылы не күтеді? Толығырақ Ulysmedia.kz материалында.
Тексерулердің орнына чектер
Ірі бизнес өкілдеріне салық органдарынан жасырыну әрдайым сәтті бола бермейді. Ал шағын кәсіпкерлерге мұндай әрекеттерді жүзеге асыру әлдеқайда оңай. Салық қызметкерлерінің айтуынша, әсіресе сауда саласындағылар бұл тәсілді жақсы меңгерген.
– Мәселе – тиісті салықтарды төлеуге ниетсіздікте. Көреміз, кейбір кәсіпкерлер чек беруден бас тартады, осының салдарынан салықтық база мен (бюджетке түсетін – ред.) кіріс азаяды, – деді арнайы салық режимдерін әкімшілендіру басқармасының басшысы Ерқанат Шынберген.
Мәселені шешуге Қаржы министрлігі комитеті түбегейлі жолмен, тексерулер мен айыппұлдар, сондай-ақ азаматтардың шағымдары арқылы талпынып көрді. Бұл аса нәтиже бермеген соң, кэшбэк әдісін қолдануды ұйғарды. Дәлірек айтқанда қазақстандықтардан әрбір сатып алу кезінде чек талап ету сұралып отыр. Арнайы сайтта чекті тіркеу арқылы жұмсалған қаражаттың бір бөлігін кері қайтаруға болады.
Тағы да пилоттық режим бе?
Өткен жылы кэшбэкпен байланысты акция Қазақстанның тек екі ауданында іске қосылған. Биыл 220 ауданның ішінен 46-сында, оның ішінде Қарағанды, Теміртау, Өскемен, Степногорск секілді қалаларда жүргізіліп жатыр. Екі жағдайда да бұл пилоттық режим.
– Біз қай жерде кассалық тәртіпті жақсарту қажет екеніне талдау жүргізіп жатырмыз. Бұл пилоттық режим. Оны бүкіл елге кеңейту үшін қаржы қажет. Қазір біз кассалық тәртіп әлсіз өңірлерді таңдадық, – деді Ерқанат Шынберген.
Биыл неге бірден бүкіл Қазақстанды қамтымады, тек ширегін ғана? Өйткені өткен жылы бұл акция, Мемкірістер комитетінің мәліметінше, «оң нәтиже көрсеткен». Комитет өкілінің айтуынша, себебі демеушілерді іздеу. Өйткені әрқайсысына кэшбэк қайтару шығынды талап етеді. Дәл осы себеппен мегаполистерде мұндай акция жоқ.
Тексерулер нәтиже бермеді
– Өткен жылы біз мұндай акцияны (кэшбэкпен — ред.) алғаш рет екі өңірде іске қостық. Бұған дейін жазалауға бағытталған басқа механизмдер болды — яғни камералдық бақылау, салықтық тексерулер. Азаматтық бақылау да болған. Адам шағым түсіріп, егер заңбұзушылық расталса, сыйақы алатын. Бірақ, өкінішке қарай, оған қатысатындар аз болды. Сондықтан біз адам 100% кэшбэк алуға үміткер бола алатын қарапайым жолды таңдадық. Бұл өте танымал тәсіл, өйткені банктер де клиент тарту үшін дәл осындай механизмдерді қолданады, – деді Шынберген.
Кэшбэкпен байланысты акция қаншалықты тиімді болады, бұл жөнінде нақты болжам айтылмады.
«Азаматтардың мәдениетін дамытқымыз келеді»
– Бізде азаматтар өздері чек талап етпейді. Бірақ мұнда сіз ел экономикасына үлес қосып жатқаныңызды атап өткен жөн. Біз осы жерде, былайша айтқанда, азаматтардың чек талап ету және тұтынушылық құқықтарын сақтау мәдениетін дамытуды жөн көрдік, – деп мәлімдеді Мемлекеттік кірістер комитетінде.
Бюджет тапшылығы ма?
Өз сөзінде Мемкірістер комитетінің өкілі қабылданып жатқан шаралар бюджетке түсетін кірістерді арттыруға көмектесетінін айтты. Ulysmedia.kz тілшісі соңғы уақытта күшейтілген шаралардың мемлекетке түсетін кірістің жеткіліксіздігімен байланысты-байланысты еместігін сұрады.
– Бюджетке түсімнің жеткіліксіздігі – бір мәселе. Екінші мәселе – Салық кодексінде белгіленген талаптар бар және оларды барша азаматтар орындауы тиіс. Біз бәріміз салық төлейміз, шағын кәсіпкерлер де соның ішінде. Біз осы ережелердің орындалуын қадағалайтын органбыз. Сондықтан бұл тұрғыда барлық мүмкін шараларды қолданудамыз. Сондықтан мұнда негізгі мәселе, шартты түрде айтсақ, түсімнің жетіспеушілігінде емес. Біз бұл жұмысты үнемі жүргізуіміз қажет, – деді Ерқанат Шынберген.
