Ulysmedia.kz аймақ әкімдерінің жоспарлар мен уәделерін қалай орындап жатқанын саралайтын материалдар сериясын жалғастырады. Ақмола облысының журналистері өз әкімін «генерал» деп атайды және оның командаларды анық беріп, қатаң қадағалайтынын айтады. Сондай-ақ, Ақмола облысын екі жылдан бері басқарып отырған Марат Ахметжанов уәделерді көп таратпайды. Бұған оның мансабының басым бөлігі прокуратура мен полиция саласына байланысты болғаны әсер етсе керек. Ол жақта артық сөз айту дәстүрге жатпайды. Жуырда Марат Ахметжанов Ақордада болып, президентке облыста барлық негізгі көрсеткіштер бойынша оң өсім сақталып отырғанын, бірақ белгілі бір нюанстар бар екенін жеткізді.
Сөздер мен сандар
Әзірге Ақмола облысы дотациялық аймақтар қатарында тұр. Алайда әкімнің есебіне сәйкес, экономикалық даму оң аймақта, тіпті өнеркәсіптік кәсіпорындар өнімдерін экспорттау перспективасы пайда болған. Дегенмен ресми статистика мұнда істелетін жұмыс әлі де көп екенін көрсетеді. Әділдік үшін айта кетейік: машина жасауға қатысты 10 позицияның алтауында өсім байқалған. Алайда автомобиль бөлшектері мен керек-жарақтарын өндіру шамамен 80%-ға қысқарған.
Ал азық-түлік өндірісінің белсенді дамуына келсек, оның ішінде 2023 жылы Орталық Азиядағы ең ірі Макинск құс фабрикасының жобалық қуатына шығуы есебінен, мұнда үш сан жеткілікті: 2019 жылы облыстағы жұмыртқа өндірісі 890 млн данаға жуық болса, 2023 жылы – 693,4 млн, ал 2024 жылы – 691 млн болды. Құстардың саны 2024 жылы өскенімен, 2022 жылғы деңгейге әлі де 400 мыңға жетпейді.
Бастамасы қандай?
Аймақты дамыту жоспарына келсек, Марат Ахметжановқа әріптестеріне қарағанда сәл жеңілірек, өйткені облыс Астананың агломерациясына кіреді және тиісінше елордамен бірге бірыңғай даму жоспарына ие. Дегенмен нысандардың басым бөлігі тек келесі жылы тапсырылуы тиіс. Бұл облыста жұмыс жүрмей жатыр дегенді білдірмейді.
Биыл жалпы құны шамамен 60 млрд теңге болатын 86 нысан пайдалануға берілді. Оның ішінде жылына 12 мың тонна қуаты бар және құны шамамен 850 млн теңге болатын диірмен кәсіпорны, жылына 2 мың тонна қуаты бар мал шаруашылығы кешені, үш әкімшілік-тұрмыстық кешен, 500 млн теңгеге салынған 11 минимаркет бар. Сонымен қатар үш спорт залы мен бес мектеп, бір медициналық және бір фельдшерлік пункт, жеті қысқа мерзімдік демалыс және тұруға арналған кешен пайдалануға берілген. Тізімде сонымен қатар ТЖО, қоймалар, кеңселер, кафелер, мейрамхана және қонақүй бар.
Инженерлік инфрақұрылым да жаңартылып жатыр. Атап айтқанда, 3 км электр желілері, 2 км жергілікті газ құбыры және 2 км су құбыры тартылды. Дегенмен инфрақұрылым қарқыны аса әсерлі емес. Даму жоспарына сәйкес, 2029 жылға дейін Мұрат Ахметжанов 806 км су құбырларын, 890 км-ден астам электр желілерін және 1160 км-ден астам газ құбырларын қамтамасыз етуі тиіс. Жоспарда өнеркәсіп, денсаулық сақтау, әлеуметтік, мәдени және спорттық бағыттағы ірі нысандар салу да бар.
Жаңа жұмыс орындары қосымша жұмыс күшін қажет етеді, ал облыс халқының саны 2023 жылдан бері қысқара бастады. 2025 жылдың 1 маусымына тіркелген халық саны – 787 263 адам. 2023 жылдың қорытындысында – 788 013 адам болған. Сонымен қатар 2018 жылдан бері тұрақты түрде көші-қонның теріс сальдосы байқалып отыр. Ал жұмыссыздық деңгейі негізінен тұрақты – 4,7%.
Айтылды – орындалды. Әлде орындала ма?
Жоғарыда айтылғандай, Мұрат Ахметжанов екі жыл бойы уәдені көп айтпады, бірақ бергендерін орындап жүрді. Ең айқын мысал – Қосшы қаласындағы үлескерлер. Олар пәтерлерін 11 жыл күткен еді.
– Біз қазірдің өзінде инвесторды әкелдік, ол жұмысқа кірісті. 9 қабатты 100 пәтерлі үйдің құрылысы басталды. Қосшы қаласының күніне дейін аяқтауды жоспарлап отырмыз. Практикалық тұрғыдан барлық үлескерлердің 100% мәселесін шешеміз, – деген еді Ахметжанов 2024 жылдың желтоқсанында, құрылысқа жеке өзі бақылау жасағанын айтып.
2025 жылдың 26 шілдесінде, яғни қала күніне орай, үлескерлер кілттерін алды.
Ал Көкшетаудағы жалғыз саябақты қайта жөндеу уәдесі әлі орындалу үстінде. Қала тұрғындары бұл нысанды сегіз жылдан астам уақыт күтіп отыр, бір кездері қаржы жетіспеуіне байланысты жұмыстар тоқтап қалған. Ахметжанов мәселені шешуге уәде беріп, жұмыстар қайта басталды.
Тағы бір уәде – ірі облыстық балық шаруашылығын мемлекеттік меншікте сақтау. Бұл жерде көп нәрсе акимнің Астанадағы ықпалына байланысты. Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Зеренді балық питомнигін жекешелендіруді ұсынған. Бірақ жергілікті қоғам қарсылық білдірді. Негізгі уәж – Қазақстандағы жеке қолға берілген 15 осындай кәсіпорынның бірде-бірі қазір жұмыс істемейді. Ахметжанов бұл мәселені де шешемін деді. Енді ол үкіметті сендіруі керек. Рас, кәсіпорын әзірге табыссыз жұмыс істеп тұр, жаңғыртуды қажет етеді, бірақ ол – басқа мәселе.
Соңғы бір ай ішінде Ахметжанов Бестөбедегі созылып кеткен спорт кешенінің құрылысын аяқтауға, теміржол вокзалын қайта жөндеп, алаңын абаттандыруға, Атбасарда кинотеатр салуға, жылу электр орталығындағы проблемаларды шешуге, Степногорскідегі аурухананы күрделі жөндеуден өткізіп, сол жерде жиналып қалған улы қалдықтарды жоюға уәде берді.
Бұл ауылдардағы балабақшаларды жөндеу немесе медпункттер ашу сияқты «ұсақ-түйектерді» есептемегенде ғана. Жалпы, осы уәделердің орындалуы, әсіресе қысқа мерзімде, егер өңірдің дамуына әсер етпесе де, облыс тұрғындарының әкімге деген көзқарасына тікелей ықпал етпек.
Полиция өз ережелерімен жүре ме?
Маусым айында Ulysmedia журналисі Бурабайда тұрмыстық зорлық-зомбылықтың куәсі болды. Rixos қонақүйінде ашуға берілген ер адам әйелін аяусыз ұрған. Әрине, әріптесіміз полиция шақырып, арыз жазып, бұзақыны қамауды талап етті. Бірақ келесі күні соққыға жығылған әйел полиция қызметкерлерінің арызды қайтарып алып, зорлық көрсеткен күйеуімен татуласуға шақырғанын айтты. Соның салдарынан тағы бір тиран бостандықта қалды, тағы бір жәбірленуші қорқытылды – заң оған көмектеспеді.
Айта кетейік, президент Қасым-Жомарт Тоқаев халыққа Жолдауында басты міндеттерінің бірі – Қазақстанды жайлы әрі қауіпсіз өмір сүретін елге айналдыру екенін атап өткен болатын. Бұл міндетті ол құқық қорғау және мемлекеттік органдарға сүйене отырып шешпек, өйткені дәл осы органдар азаматтардың жан-жақты қауіпсіздігін қамтамасыз етуі тиіс.
Сонда Ақмола облысында полиция неге өз ережелерімен әрекет етеді? Әкімнің өзі генерал болғанына қарамастан…
