Бас прокуратура ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаттары Абзал Құспан мен Ерлан Саировтың алаяқтық жолмен берілген онлайн несие мәселесіне қатысты сауалына жауап берді. Заңгерлер Дана Мырзаханова, Дамир Хамитов және Гүлнар Мурзалинова бұған дейін депутаттардан осындай алаңдаушылықтарды шешуді сұраған болатын, деп хабарлайды Ulysmedia.kz.
Заңгерлер қай банктер алаяқтық жолмен онлайн несие беруге рұқсат ететіні туралы деректерге қоғамның назарын аударуда. 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап 2023 жылдың 30 қыркүйегіне дейінгі кезеңде (3 жыл 9 айға) көрсеткіштер келесідей: Kaspi Bank – 15 538, Халық банкі – 1 956, Хоум Кредит Банкі – 1 130, Forte Bank – 1 497, Еуразиялық банк - 543.
«Интернет-алаяқтықтан барлық екінші деңгейлі банктер зардап шеккен! Сонда орынды сұрақ туындайды: олардың ақпараттық қауіпсіздік жүйесі неге банктің қаражатын қылмыстық құқық бұзушылықтың осы түрінен қорғамайды? Бұл олардың қолынан келмейтінін білдіреді, яғни мұндай ақпараттық қауіпсіздік жүйесі жоқ, өйткені ең озық Kaspi Bank-тың ақпараттық қауіпсіздік жүйесі де интернет-алаяқтарға алданып қалуы мүмкін. Сондықтан онлайн несиеге тыйым салу мәселесін көтергеніміз дұрыс», - деп түсіндірді заңгерлер.
Бас прокуратурадан келген жауапқа сүйенсек, 3 жыл 9 айда интернет-алаяқтық бойынша тіркелген қылмыстық істердің жалпы саны 71 810-ды құраса, тек 13 530-ы ғана ашылған. 58 280-і ашылмаған, оның ішінде қылмыстық құқық бұзушылық жасаған тұлға анықталмауына байланысты тоқтатылған істердің жалпы саны 55 979-ды құрады.
«Қорқынышты сандар! Қазақстанда интернет алаяқтығынан қаншама адам зардап шекті, ал полиция мұндай істерді шеше алмайды! Полицияның дәрменсіздігінің салдары одан да қорқынышты, өйткені бүкіл елде осындай сот тәжірибесі дамығандықтан, соттар алаяқтыққа ұшыраған азаматтардан қарызды (интернет-алаяқтар салған несиелер бойынша) өндіріп алу туралы екінші деңгейлі банктердің талаптарын банктердің пайдасына қанағаттандырады. Ал банктік қарыз шартын жарамсыз деп танудан бас тартады! Бұл интернет-алаяқтықтың қорғансыз, аянышты көрінісі!» - деп атап өтті заңгерлер.
2023 жылдың тамыз айының соңында Қазақстан тұрғындарының несиелер мен онлайн несиелерді беруге тыйым салу мүмкіндігі бар екені белгілі болды.
