Қазақстандықтардың Украинадағы соғысқа көзқарасы қандай

ҚАЗАҚСТАНДЫҚТАР  ҮЛЕСІ 27,8%

Бұл туралы DEMOSCOPE қоғамдық пікірді жедел мониторинг жасау бюросының зерттеуінде айтылды. Бұл зерттеу Конрад Аденауэр қорының қолдауымен және Paperlab зерттеу орталығының қатысуымен жүргізілді. Сондай-ақ, әрбір бесінші қазақстандық Украинаға қолдау білдіреді.

РОССИЯЛЫҚ ПРОПАГАНДА ӘСЕРІ

DEMOSCOPE 2022 және 2023 жылдары да осыған ұқсас сауалнамалар жүргізген. Нәтижелер көрсеткендей, ресейлік ақпараттық нарративтер әлі күнге дейін қазақстандықтардың пікіріне әсер етуде. Респонденттердің 10,7%-ы Ресей Украинадағы «арнайы әскери операцияны» нацизмге қарсы күрес деп санаса, 17,1%-ы Ресейдің Украинада Батыс елдері мен НАТО-ға қарсы соғысып жатқанына сенеді.

ҚОЛДАУ ДЕҢГЕЙІ АЗАЙЫП КЕЛЕДІ

2022 жылы қазақстандықтардың 33,2%-ы, 2023 жылы 31,8%-ы, ал 2025 жылы 27,8%-ы Ресейдің ұстанымын қолдаған. Сарапшылардың пікірінше, бұл Қазақстанның ақпараттық кеңістігінің осалдығын көрсетеді, өйткені ресейлік, соның ішінде үгіт-насихат контенті қазақстандық аудиторияның белгілі бір бөлігіне тұрақты әсер етуде.

СОҒЫС СЕБЕБІ ЖӨНІНДЕГІ ПІКІРЛЕР

Үш жыл бойы жүргізілген сауалнамалар барысында соғысқа қарама-қарсы көзқарас білдіретін респонденттер үлесі айтарлықтай өзгермеген. 2025 жылы респонденттердің 24%-ы Ресей Украинаға басып кіру және оны қосып алу мақсатында соғысып жатыр деп есептейді. 2022 жылы бұл көрсеткіш 22,1% болса, 2023 жылы 28,4% болған. Ал 48,2% сұраққа жауап беруге қиналған.

ҚАЗАҚСТАНДЫҚТАРДЫҢ НЕЙТРАЛДЫҚ ҰСТАНЫМЫ

Соңғы үш жылда қазақстандықтардың 50%-дан астамы соғысқа бейтарап көзқараста. 2022 жылы 59,1%, 2023 жылы 59,8%, ал 2025 жылы 55,5% нейтралитетті ұстанған. 20%-ы Украинаға қолдау көрсетсе, 15%-ы Ресей жағына шыққан.

ЖАС АЙЫРМАШЫЛЫҒЫНЫҢ ӘСЕРІ

Ресейді ең көп қолдайтындар – 60 жастан асқандар. Ал Украинаға қолдау барлық жас топтары арасында біркелкі таралған.

СОҒЫСҚА ДЕГЕН ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚ АЗАЙЫП КЕЛЕДІ

Зерттеу барысында қазақстандықтардың соғыс тақырыбына деген қызығушылығының төмендеп келе жатқаны анықталды. 2022 жылы жаңалықтарды үнемі бақылап отыратындар үлесі 62,6% болса, 2023 жылы – 53%, ал 2025 жылы 42%-ға дейін төмендеген. Сарапшылардың пікірінше, бұл аудиторияның шаршауы және ел ішіндегі экономикалық әрі саяси мәселелерге басымдық беруімен байланысты болуы мүмкін.

АҚПАРАТ КӨЗДЕРІ

Респонденттердің 55,8%-ы соғыс туралы ақпаратты әлеуметтік желілерден алса, 19,9%-ы қазақстандық БАҚ-тан, 13,6%-ы таныстары мен туыстарынан, 9,3%-ы ресейлік БАҚ-тан, ал 2,9%-ы украиналық БАҚ-тан алған.

ҚАЗАҚСТАНДЫҚТАРДЫҢ БЕЙБІТ ШЕШІМГЕ ҮМІТІ

Сауалнама нәтижесіне сәйкес, қазақстандықтардың көпшілігі соғысты бейбіт жолмен шешу керек деп санайды. 57,4%-ы тараптар басқа елдердің көмегімен ымыраға келеді деп ойласа, 11,8%-ы Ресей жеңеді, ал 4,7%-ы Украина жеңіске жетеді деп есептейді.

РЕСЕЙДІҢ ҚАЗАҚСТАНҒА ҚАУІП ТӨНДІРУІ МҮМКІН БЕ?

2025 жылы қазақстандықтардың 25,8%-ы Ресейдің Қазақстанға шабуыл жасау қаупі бар деп санайды. Ал 58%-ы мұндай сценарийді мүмкін емес деп есептейді.

СОҒЫСҚА ДЕГЕН КӨЗҚАРАСТЫҢ ӨЗГЕРУІ

Сауалнама барысында респонденттерден соғыс басталғаннан бері олардың көзқарасы қалай өзгергені сұралды. 14,6% қазақстандықтың Украинаға деген көзқарасы жақсарған, ал 4,3%-ы Ресейге деген көзқарасын оң бағалаған. Сонымен қатар, 28,8% Ресейге деген көзқарасы нашарлағанын, 14,6% Украинаға қатысты пікірінің теріс өзгергенін мәлімдеген.

СОҒЫСТЫҢ ҚАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАСЫНА ӘСЕРІ

Сауалнамаға қатысқандардың үштен бірі соғыстың Қазақстан экономикасына кері әсер еткенін атап өтті. 5% оң өзгерістерді байқағанын айтса, 41,3% соғыс пен елдегі экономикалық жағдайдың арасында тікелей байланыс көрмеген.

САУАЛНАМА ӨТКІЗУ ҮДЕРІСІ

Бұл сауалнама 2025 жылғы 27 қаңтар мен 5 ақпан аралығында жүргізілді. Оған Қазақстанның 17 өңірі, сондай-ақ Астана, Алматы және Шымкент қалаларынан 1100 адам қатысты.