Қоғамда коуч атын жамылып, ойына келгенді істеп жүрген "мамандардың" қатары көбейіп кетті. Бірі – өзін "жеке дамудың көшбасшысы" деп атаса, енді бірі – "мотивацияның ұстазымын" дейді. Қарапайым халықтың қалтасын қағып жүрген бұл құбылысқа үкімет назар аудара бастады, деп хабарлайды Ulysmedia.kz.
Қазіргі заңнама бойынша коучиң – ересектерге арналған бейресми білім беру түрі. Яғни, оқыту мерзімі, формасы, орны маңызды емес, бастысы – адамға "өзін табуға көмектесеміз" деген идея ұсынылады. Кей жағдайда оқығанын растайтын сертификат та беріледі. Ал мазмұн сапасы, білімнің тереңдігі мен әсері еш жерде қадағаланбайды.
Коучиңнің негізгі мақсаты – адамның өзін-өзі дамытуына, қоғамға бейімделуіне, шығармашылық әлеуетін ашуға мүмкіндік жасау. Алайда бұл ниет интернеттегі жарнама мен алаяқтықтың желеуіне айналған. Тренерлердің басым бөлігі онлайн платформаларда жұмыс істейді, сондықтан олардың әрекетін бақылау қиын.
АҚШ пен Еуропада коуч-тренер болу үшін белгілі бір қысқа мерзімді курстан өту, кәсіби қауымдастықтан сертификат алу міндет. Мәселен, International Coaching Federation (ICF) – әлем бойынша мойындалған орган. ICF сертификаты бар коучке сұраныс жоғары. Жапония, Ресей секілді елдерде де нақты сағаттық талаптар, кәсіби қайта даярлау бар. Ал Қазақстанда коуч болу үшін ешқандай рұқсаттың, сертификаттың немесе талаптың қажеті жоқ. "Коучпын" деп жариялап, курс сатып, онлайн трениң өткізуге шектеу жоқ. Заңда коучиңмен айналысу үшін лицензия немесе кәсіби біліктілік талап етілмейді. Ал бұл тұтынушыларды сан соқтырып кетуге жол ашып отыр.
Жақында үкімет басшысының орынбасары Ермек Көшербаевтың депутаттарға берген жауабы жарияланды. Көшербаевтің жауабына сүйенсек, қоғамдағы алаңдаушылық пен алданған азаматтардың көбеюіне байланысты үкімет коучиң саласына назар аудара бастаған. Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі ұлттық біліктілік жүйесі аясында "коуч" кәсібіне арналған кәсіби стандарт әзірлеуге кіріскен. Мақсат – саладағы жауапкершілікті арттырып, тұтынушының құқығын қорғау.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев 2025 жылғы 14 наурызда өткен Ұлттық құрылтайда ол жалған коучтер мен псевдопсихологтар халықты алдап, заңсыз пайда тауып жатқанын айтып, жауапты органдарға нақты тапсырма берген еді. “Бүгін де бұл жұмыс үкіметтің бақылауында” дейді жауабында Көшербаев. Оның сөзінше, тұтынушылардың құқықтарын қорғау және коучиң саласында қызмет көрсететін тұлғалардың кәсіби жауапкершілігін арттыру мақсатында бұл бағытты реттеудің кешенді тетігі әзірленеді. Ол коуч-тренерлерге қойылатын біліктілік талаптарын біріздендіру арқылы жүзеге асады.
