Қожагапанов ісі бойынша айыпталушылардың қорғаушылары сотқа бірнеше өтініш ұсынып, айыптау тарапының дәлелдерін жарамсыз деп тануды сұрады. Олар дәлелдер заңды өрескел бұза отырып жиналғанын мәлімдеді. Ал Ләззат Көккөзованың қорғаушылары миллиардтаған шығынға қатысты айыптауды түбірімен жоққа шығаратын уәждер келтірді. Ulysmedia.kz тілшісі сот барысын бақылап отыр.
СОТТАҒЫ СЕНСАЦИЯ
2 сәуір күні сот отырысында іс аяқталуға жақын қалғанда, прокурор күтпеген жерден жаңа өтініш жасап, процестің тағы да ұзап кетуіне себеп болды.
- Біздің ойымызша, негізгі сот тергеуі кезінде арнайы білімі мен тәжірибесі бар маманды тарту қажет болып отыр. Ол форумда пайдаланылған жабдықтар мен қызметтердің бағасын зерттеп, сараптамалық қорытынды беруі керек, деді прокурор.
Прокуратура 2018 жылы өткен форумда қолданылған құрал-жабдықтар мен түрлі қызметтердің сол кездегі орташа нарықтағы бағасын анықтап беру үшін арнайы сарапшы қажет деп отыр.
Бұл – ерекше өтініш, себебі қорғаушылар бұған дейін антикор тапсырысымен үш жекеменшік компания жасаған аудиторлық есептердің негізсіздігін дәлелдеген. Ал бұл есептер – айыптаудың басты тірегі.
Қорғаушылар бұл есептерді жарамсыз деп тануды талап етті. Себептері:
• Бағаланған жабдықтар іс жүзінде сол кезде өндірілмеген;
• Форумда пайдаланылған жабдықтар толық қамтылмаған;
• Қорытынды Көккөзова компаниясы бекітпеген смета негізінде берілген;
• Аудиторлық компаниялар адал емес жеткізушілер тізімінде болған;
• Қорытындылар тек көшірме түрінде ұсынылған;
• Компания өкілдері есептеулерде қателік кеткенін мойындаған.
ТӘУЕЛСІЗ САРАПШЫЛАР ЕСЕБІ: 2,9 МЛРД ТЕҢГЕ
Қорғаушылар тәуелсіз сот сараптамасы альянсының есебін ұсынды. Онда Көккөзова компаниясының өз жабдығын есептемегенде, нақты атқарылған жұмыстар 2,9 млрд теңгеге бағаланған. Бұл қорытындыны адвокаттар ресми дәлел ретінде сотқа тапсырды.
ТЕРГЕУ
Қорғаушылар тергеу барысында бірқатар заң бұзушылықтар болғанын тағы да алға тартты. Мысалы:
• Бір аудиторлық есеп антикор тергеушісінің берген мәліметтері негізінде жасалған;
• Іс материалдарына айыпталушылардың шетелдегі шоттарынан ақша қозғалысы жазылған диск тіркелген, ал кейбір деректер қылмыстық іс қозғалғанға дейін 2023 жылы-ақ дайындалған.
Адвокаттардың айтуынша, бұл диск сот санкциясынсыз, жеке актісіз және деректердің шынайылығын растайтын құжаттарсыз жиналған, сондықтан заңға қайшы жолмен алынған дәлел болып есептеледі. Осы себепті олар диск пен оған негізделген аудиторлық есепті жарамсыз деп тануды сұрады.
КОМПАНИЯ БАҒАНЫ ӨЗІ ҚОЮҒА ҚҰҚЫЛЫ МА
Қызық деректердің бірі – Көккөзова 12 жылға дейін бас бостандығынан айырылуы мүмкін, ал Қожағапановқа ондай қауіп төніп тұрған жоқ.
Көккөзованың қорғаушылары Қазақстанда көрсетілген қызметтің құнын зерттеуге бола ма деген сұрақпен сот сараптамасы орталығына жүгінген. Себебі айыптау тарапы Көккөзованың компаниясы форум ұйымдастыру қызметінің бағасын асырып жіберді деп санайды – 2,3 млрд теңге.
Қорғаушылар Ресей, Қытай, Өзбекстан және Қазақстандағы ұқсас қызмет көрсететін агенттіктерден бағалар сұратқан. Жауап тек Қытай мен Өзбекстаннан келген:
2018 жылғы ұқсас форумдар 3 млрд теңгеден қымбат болып шыққан.
АДВОКАТТАР НЕ ДЕЙДІ
- Форум ұйымдастырушы компания өз қызметінің бағасын өз бетінше белгілеуге құқылы. Бұл – адамды 12 жылға соттауға себеп емес, дейді.
ҚОСЫМША 1 МЛРД ТЕҢГЕ
Қорғаушылар айыптаудың тағы бір осал тұсына назар аударған: форум дайындығы кезінде шығын техникалық себептерге байланысты 1 млрд теңгеге артқан, бірақ бұл құқықбұзушылық емес, қалыпты өндірістік жағдай дейді.
Адвокат Макиш Ескараев сотта ерекше мәлімдеме жасады.
– Мен бұл «көзірді» сақтап жүрген едім. Бастапқы ұсыныста туризм бағыттары бойынша интерактивті инсталляция қарастырылған болатын. Тергеу осы жабдыққа қатысты баға берді. Бірақ бұл инсталляция жоспарланғанымен, мүлде өткізілмеген, оның орнына ұшу симуляторы орнатылды. Ал бұл симуляторға қатысты ешқандай жабдық тізімі де, жалға алу бағасы да бағаланбаған. Яғни жұмыстың төрттен бірі ескерілмеген, – деді ол.
БАНКТІК ҚҰПИЯ БҰЗЫЛҒАН БА
Антикор тергеушісі банктік құпияны заңсыз ашқан, мұны адвокаттар бірнеше рет қайталап айтқан. Әрі бұл мәліметтерді аудиторларға берген. Аудиторлар – үшінші тұлғалар және олардың мұндай деректерге құқығы жоқ.
ҚОЖАҒАПАНОВ НЕДЕН ҰЯЛДЫ
Сотта Қожағапанов өзі де сөйлеп, прокурордың өтінішіне және процестегі заңбұзушылықтарға байланысты пікір білдірді:
– Өз әрекетің үшін емес, басқалардың қылығы үшін ұялу деген түсінік бар. Бұл залда көпшілігі осы сезімді бастан кешіріп отыр. Бұл фарсқа себепкер бір адам бар – ол тергеу тобын басқарған Данияр Маратұлы, деді ол.
ФОРУМ ТУРАЛЫ
– Қазақстанда Путин мен Назарбаев қатысқан форумдар әр екі жыл сайын өтетін, соңғы 30 жылда 15 рет, оның 8-і 2018 жылға дейін ұйымдастырылған. Бірақ ешқайсысы тексерілмеген, тек осы ғана. Егер бұл форум тексерілетін болса, беделді аудит компаниясын тарту керек еді. Мен «Эрнст энд Янг» демеймін, бірақ Қзақстандағы үздік аудит компаниясын табу керек. Себебі бұл ел басшыларының атымен байланысты. Егер алдау болса, онда ел президенттері алданған, оны тек нақты сарапшы дәлелдеуі тиіс, деп түйіндеді ол.
Қожағапанов қорғаушылардың барлық уәжін қолдайтынын, ал өзіне қарсы іс жүргізуді фарс деп санайтынын айтты.
