Биыл зайырлы Қазақстанда дін, дәлірек айтсақ, ислам қызу тақырыптардың біріне айналды.
Бұл мәселеге қатысты қоғамдық пікір бір-біріне қарама-қарсы екі топқа бөлінді. Кейбіреулер белсенді түрде өзін «қымтап» әлек әрі басқа мұсылман әйелдерін соған шақырады, басқалары оларды сынға алады, ал біреу діни негізде конституциялық білім алу құқығынан айырылады. Ulysmedia.kz бұл мәселені зерделеуге тырысты.
Діндар кәмелетке толмаған қыздар мен олардың ата-аналары мектепке хиджабпен баруға тыйым салу фактісімен жиі кездеседі.
Осындай жағдайлардың бірі жақында резонанс тудырды. Маусым айының басында шымкенттік оқушы әлеуметтік желіде мектептегі басты мереке – соңғы қоңырауға баруға тыйым салынғанын айтқан. Оның себебі хиджаб кигендіктен.
Тамыз айында Ақмола облысынан келген Динара Иващук жергілікті шенеуніктерге жүгінген. Оның қыздарына мектепте орамал тағуға тыйым салынғанын айтып, оқу орнынан шығарамыз деп қорқытқан.
Осы ахуалға байланысты журналистер Оқу-ағарту министрі Ғани Бейсембаевқа жүгінді. Алайда, қарапайым сұраққа – “Оқушы қыздардың хиджаб киюі мүмкін бе?» дегенге министр біржақты жауап бере алмады.
“Конституция бойынша біз зайырлы мемлекетпіз. Мектептер заңға сәйкес жұмыс істейді. Сіз көзі ашық адамсыз және осыны өзіңіз де түсінуіңіз керек”, - деп жауап берді Бейсембаев.
Заңдарда хиджаб туралы ештеңе айтылмаған
Министрден нақты жауап ала алмаған соң, бұл туралы ислам жөніндегі сарапшы Олжас Біләловтың пікірін білуді жөн көрдік.
Оның айтуынша, Қазақстан Республикасының заңнамасында оқу орындарындағы хиджабқа қатысты ештеңе айтылмаған және бұл тыйымның жоқтығы деп бағалауға болады.
“Конституция дін бостандығына, тегін білім алу құқығына және дінге байланысты кемсітпеуге кепілдік береді. Бала құқықтары туралы конвенцияда және білім берудегі кемсітушілікке қарсы конвенцияда діни белгілер бойынша кемсітушілікке тыйым салу туралы өте анық жазылған. Білім туралы заңда хиджаб туралы ештеңе айтылмайды”, - деп санайды сарапшы.
Біләлов мектеп әкімшілігінің заңдарды айналып өтуге тырысып, қате түсіндіретініне сенімді. Мысал ретінде ол министрдің мектеп формасына қойылатын талаптар туралы бұйрығын келтірді.
«Бұл бұйрық, 13-тармақ, мектеп директорының мектеп формасына діни киімдерді енгізуіне тыйым салады, яғни мектеп барлығын хиджаб, крест, жарты ай немесе бас қалпақ киюге жол бере алмайды, ал мектеп директорлары бұл бұйрықты мүлде дұрыс емес және орамалға тыйым сала отырып түсіндіреді», - деді сарапшы.
Біләловтың айтуынша, мектеп формасына қатысты ережеде үстіңгі ақ, асты қара сияқты жалпыға ортақ нәрселер жазылған. Онда, мысалы, шұлық және басқа нәрселер туралы айтылмайды. Тиісінше, орамал туралы бір ауыз сөз жоқ. Соған қарамастан, кейде мектеп директорларының агрессиясын тудыратыны – хиджаб.
“Өйткенi, уәкiлеттi орган – Дiн iстерi комитетi ондай қорытынды бермесе де, мектеп директоры орамал дiни атрибут деп қалай айта алады? Министр неге нақты жауап бермейді?”, – деді спикер.
Біләлов нормативтік құқықтық актілер бір-біріне қайшы келмеуі керектігін атап өтті.
“Орамалға тыйым салынбағандықтан, бірде-бір министр немесе білім бөлімі орамалға тыйым салынғанына ресми жауап бере алмайды. Мұның барлығы ата-ана мен мемлекет арасында тұрған мектеп директорлары арқылы сахнаның ар жағында жүзеге асады. Қазір кейбір балаларды мектепке қабылдамайды, ата-аналардан балаларының орамал тақпайтыны туралы қолхат жазып беруін сұрайды. Қазірдің өзінде кейбір ата-аналар әкімдікке шақырылып, теологтар мазалайды”, – деді сарапшы.
Біләлов мемлекеттің зайырлылығы туралы өз көзқарасын түсіндіріп, бұл жерде КСРО кезіндегідей мемлекеттік деңгейдегі атеизм туралы сөз қозғалмайтынын айтты. Ол мектептерде дінді міндетті түрде оқытып, орамал тағуды міндеттесе ғана зайырлылық бұзылады деп есептейді.
