Алматының Алатау аудандық сотының судьясы Дәурен Айқұлов 2024 жылы 22 қаңтарда ҚР ҰҚК шекара қызметі Алматы облысы бойынша департаментінің арызы бойынша шешім шығарады. Департамент Қаңтар оқиғасы кезінде 24 қатысушы 6 әскери машинаны жойды деп айып тағып, олардан 30,5 млн теңге материалдық залал өндіріп алу туралы талабын қойған еді. Сот бұл талапты қанағаттандырудан бас тартты, деп хабарлайды Ulysmedia.kz.
МЕМЛЕКЕТТІК МҮЛІКТІ ЖОЙҒАНЫ ҮШІН 147 МЛН ТЕҢГЕ
Мемлекеттік органның 2023 жылдың мамырында Қаңтар оқиғасына қатысқаны үшін сотталған 24 сотталушыға қарсы азаматтық талабы тек 3-ші әрекетінде қаралған. Негізгі сот талқылауында қаңтаршылардың мүддесін құқық қорғаушы Ерлан Қалиев қорғаған.
2023 жылы қарашада ҰҚК Шекара қызметінің Алматы облысы бойынша департаментіне қарасты Алматы гарнизонының әскери сотына сотталғандардан материалдық залалды өндіріп алу туралы алғашқы талап арыз түсті. Талап қою сомасы бүлінген машиналар, оқ өтпейтін жилеттер, дулығалар және т.б. үшін 147 млн теңге мөлшерінде белгіленді. Мен сотқа соттылықтың өзгеруі туралы арыз бердім, себебі бұл істе талапкер – әскери ведомство, сот – әскери, прокурор – әскери, ал жауапкерлер – азаматтық тұлғалар. Сонымен қатар сотталғандардың көпшілігі Алматының Алатау ауданында тұрады. Сот менің өтінішімді қабылдап, жауапкерлердің тұрғылықты жері бойынша осындай талаппен жүгіну туралы ұсыныспен сотқа жатпайтындына байланысты талапты қайтарып берді. Шекара қызметі бұл ұйғарымға Астанадағы апелляциялық сатыда шағымдануға тырысты, бірақ ол күшінде қалды, - деп түсіндірді Еран Қалиев.
Құқық қорғаушының айтуынша, 2024 жылдың наурыз айында дәл сол талапкер дәл осындай талаппен және залал сомасымен Алматының Алатау аудандық сотына қайта жүгінген. Судья бүлінген мүліктен жауапкерлердің қайсысы зақымдағанын ешкім анықтамағанына назар аударып, талап қоюды қайтарып алуға және нақтылауға кеңес берді. Талапкер дәл солай еткен.
АРЫ ҚАРАЙ АРЫЗ – АЗЫРАҚ СОМА
Бірақ 2024 жылдың қараша айында Алматының Алатау аудандық сотына департамент 30,5 млн теңге мөлшерінде нақтыланған және неғұрлым аздау сомамен өндіріп алынатын залал бойынша үшінші рет арыз түсірген.
Сот талқылауы барысында (2023 жылы қаңтаршыларға қарсы қылмыстық іс бойынша, - автор.) сотталушылардың (сотталғандардың) жаппай тәртіпсіздіктерге қатысқаны сенімді түрде анықталды.
Сонымен қатар, қылмыстық іс шеңберінде аталған техника митиңге қатысқан адамдардың заңсыз әрекеттері кезінде зақымдалғаны анықталды. 2024 жылы 16 шілдеде жауапкерлердің атына ынтымақ тәртіппен материалдық залалды өтеу туралы хабарлама жіберілген, алайда жауап түспеген, - делінген талапкердің өкілі И.Мұратбекұлының талап арызында.
Сотталған қантаршылар "төлесін" деген бүлінген мүліктің ішінде 6 бірлік көлік әскери техникасы көрсетілген. Рас, оның төртеуінің қалдық құны 0 теңгені құрады. Талапкерлер жаппай тәртіпсіздіктер кезінде жойылған 2019 жылғы Daewoo автобусын және 2018 жылғы "Орал" жүк көлігін 22,2 млн теңгеге бағалады. Бірақ 24 сотталушының қайсысы бұл көлікті өртеп жібергені сотта айтылмаған.
22 қаңтарда жарыссөз өтті. Мен Бостандық сотының 2023 жылғы үкімінде 246 бетте 24 азаматтық жауапкердің көп эпизодты жаппай тәртіпсіздіктерге қатысы бар екеніне, бірақ олардың ҰҚК балансында тұрған мүліктің бүлінуіне қатысы жоқ екеніне назар аудардым. Яғни, мен сотта ҰҚК Шекара қызметі жоғалтқаны үшін қаңтаршылардан залал өндіріп алатын мүліктің бүлінуіне 24 жауапкердің тікелей де, жанама да қатысы жоқ екенін дәлелдедім. Соттан осы 24 сотталушыны жауапқа тартпауын сұрадым. Бір қызығы, сот менің дәлелдеріммен келісті! - деп түйіндеді Қалиев.
Айтпақшы, қаңтаршылардың мүліктің бүлінуі туралы азаматтық ісінде бастапқыда 3 адвокат болған, бірақ 3-ші талапты қарау кезінде олар іске қатыспаған. Қалиев барлық 24 жауапкердің мүддесін қорғаған. Сот шешімі заңды күшіне енген жоқ.
Авторы Александра Алехова
