Саясаттанушы Ғазиз Әбішев БРИКС ұйымына кіруге асықпаған Қазақстанға сырттан ақпараттық шабуыл үдегенін айтады. Ол шетелден үні шыққан бірқатар сыншылар тыным таппай, БРИКС-ке әзірге кіруді жоспарлап отырмаған Қазақстанды өзінше мүйіздегісі келетінін атап өтеді, деп хабарлайды Ulysmedia.kz.
ОЛАЙ БОЛМАЙДЫ
– Біріншіден, сол сыншылар, егер сырттан біреу Қазақстанды БРИКС-ке саусағымен шақырып тартып алса, онда Қазақстан дереу кіруі керек, әйтпесе бұл "дұшпанның қадамы" ретінде қарастырылады дегісі келеді. Жоқ, олай болмайды, орынсыз өкпені басқаға артыңыз. Қазақстан БРИКС-тің негізгі мүшелерімен жақсы қарым-қатынаста, БРИКС саммиттеріне қатысады, БРИКС-ті сынамайды. Алайда ол ұйымға кірмеу үшін өзінің егемендік құқығын пайдаланады. Бұл ешқандай міндеттемелерді немесе уәделерді бұзбайды, ешкімнің мүддесін бұзбайды, азғынның қадамы да емес, – дейді ол.
Саясаттанушының сөзінше, БРИКС-ке кірмеуді Батыс мемлекеттері Қазақстанға бұйырды деген тұжырымның ешқандай негізі жоқ.
– Бұл бәріне ақ пен қара деп қана қараудың салдары: досыңыздан бір дәлел талап ету үшін шақыруды қабылдауға міндетті екенсің, ал егер бас тартсаң, Американың астына түскеніңді білдіреді-мыс. Қазақстан өз бетімен ұйымға кірмеуді қалады деген нұсқаны олар мүлде қарастырып отырған жоқ – басты қателік те осы. Екіншіден, БРИКС жарғысын, оның басқару органдарын, қағаз жүзінде жасалған Даму стратегиясын көрсетіңіздер. Мұның бәрі пайда болған кезде, БРИКС деген не және оған толыққанды қатысушы ретінде Қазақстан не үшін кіруі қажет екенін байыпты түрде талқылауға болады, – дейді Ғазиз Әбішев телеграм арнасында.
БАСҚА ЕЛДЕРДІ ОТЫН РЕТІНДЕ ПАЙДАЛАНУҒА ҰМТЫЛМАЙ МА
Үшіншіден, саясаттанушының сөзінше, ұжымдық Батыс пен Шығыс блогы арасындағы жаһандық қарама-қайшылық жағдайында кейбір ойыншылар геосаяси траншеяларды орта және кіші денемен толтыруға тырысып, Батысқа қарсы белсенді коалицияны БРИКС + кейпіне енгізіп жатқаны сезіледі. Бұл елдердің жаһандық текетірес туралы пікірі нақтыланды ма? Квазиұйым кейбіреулердің геосаяси мүдделеріне қызмет етіп, басқаларын отын ретінде пайдалануға ұмтылмай ма? Саясаттанушы осы сұрақты күн тәртібіне көтереді.
– Төртіншіден, Қазақстанға қазірдің өзіндегі басқа ұйымдар жетіспей ме? ТМД, ҰҚШҰ, ЕАЭО, ШЫҰ, АӨСШК – бұл алаңдар позицияларды салыстырып, жалпы стратегияны әзірлеуге бағытталған көпжақты диалогқа жеткіліксіз бе? Шынымды айтсам, бұл оқиға Қазақстанның ерік-жігерінің символдық бұзылуына және ұлттық мүдделерді қорғауға бағытталған оның прагматикалық көпвекторлы бағытын бейтараптандыруға ұмтылысқа айнала бастады. Содан кейін кенет "елдер неге әртүрлі бағытқа секіргісі келеді" деп таңғалып отырады, – дейді ол.
ҚАБЫЛДАНБАҒАН ҰСЫНЫС
Бұған дейін президентінің көмекшісі әрі баспасөз хатшысы Берік Уәли елдегі БАҚ-тардың біріне берген сұқбатында Қазақстанның БРИКС құрылымына кіру мүмкіндігін қарастыру туралы ұсыныстар түскенін хабарлаған еді. Оның сөзінше, бұл ұсынысты мемлекет басшысының өзі мұқият қарастырып отыр, ал оның тапсырмасы бойынша тиісті ведомстволар Қазақстанның ұлттық мүдделері тұрғысынан талдау жүргізіп жатыр. Берік Уәли өз сұқбатында әзірге Қазақстан БРИКС-ке мүше болмайтынын айтты.
BRICS
Бразилия, Ресей, Үндістан, Қытай, Оңтүстік Африка елдерінің қысқаша атауы. Бірақ құрамда Бразилия, Ресей, Үндістан, ҚХР, Оңтүстік Африка, БАӘ, Иран, Египет және Эфиопия қатарлы 9 ел бар. Ұйым 2006 жылы маусымда Бразилия, Ресей, Үндістан, Қытай экономика министрлерінің қатысуымен Санкт-Петербург экономикалық форумы аясында құрылған. 2009 жылдан бастап БРИКС үкіметтері жыл сайын ресми саммиттерде кездеседі (соңғы 15-саммит 2023 жылдың 22-24 тамызында Оңтүстік Африкада өтті). Саммиттерден басқа, кездесулер СІМ басшылары, қаржы министрлері және басқа деңгейінде өтеді.
Таяуда Бразилия президенті Луис Инасио Лула да Силва қазанның 22-24-і күндері Ресейдің Қазан қаласында өтетін БРИКС саммитіне бармайтынын мәлімдеді.