Қаржы мониторингі агенттігі (ҚМА) сенатор Геннадий Шиповскихтің депутаттық сауалына ресми жауап берді. Сауалда блогерлердің құқықтық мәртебесі, лицензиялау қажеттілігі және онлайн-казино жарнамасына жауапкершілік мәселелері қозғалған, деп хабарлайды Ulysmedia.kz.
Онлайн-казино жарнамасы
Агенттік заңсыз онлайн-гемблинг жарнамасына қарсы жауапкершілікті күшейтуді ұсынды. 2025 жылы ҚМА онлайн-казино жарнамалаған 37 блогерді анықтаған, олардың 18-і әкімшілік жауапкершілікке тартылып, жалпы 4,4 млн теңге айыппұл салынған. Алайда қазіргі айыппұл көлемі блогерлердің табысына сай емес және заңсыз әрекеттерді тоқтатуға әсер етпейді.
Сол себепті ҚМА:
• Қылмыстық кодекске жаңа бап енгізуді (307-1 – «Заңсыз ойын бизнесін жарнамалау»);
• Айыппұлды 200–400% дейін ұлғайтуды және қайталанған жағдайда тәркілеуді;
• Қатаң жазалау шараларын — ірі табыс немесе ауыр салдар (мысалы, өз-өзіне қол жұмсау) болған жағдайда бас бостандығынан айыруды ұсынды.
Бұл бастама президент әкімшілігі тарапынан қолдау тапқан, ал түзетулер Әділет министрлігі жанындағы жұмыс тобында қаралып жатыр.
Лицензиялау идеясы қолдау таппады
ҚМА және Мәдениет және ақпарат министрлігі блогерлерді лицензиялауды немесе жеке реестр жасауды қажет емес деп есептейді. «Онлайн-платформалар және онлайн-реклама туралы» заңда блогер ұғымы бар және олар заңға сай кәсіпкерлік қызмет жүргізуге міндетті.
Министрліктің пайымынша, лицензия енгізу:
• сөз бостандығын шектейді және азаматтардың пікір білдіру құқығына кедергі келтіреді;
• артық бюрократиялық тосқауылдар мен реттеу тетіктерінің қайталануына әкеледі.
Гивтер мен жалған лотереялар бақылауда
ҚМА және министрлік әлеуметтік желілерде заңсыз гивтер мен жалған ұтыстарды анықтау жұмыстарын күшейтті. Жыл басынан бері 65 адам әкімшілік жауапкершілікке тартылып, 20 млн теңге айыппұл салынған. Мәдениет және ақпарат министрлігі 25,5 мың заңбұзушылықты анықтап, 10,5 мың сілтемеге қолжетімділікті шектеу туралы шешім шығарған.
Онлайн-казинолармен күрес
ҚМА 2024 жылдан бері 105 заңсыз ойын бизнесіне қатысты тергеу жүргізіп, 22 жасырын казино мен 65 ойын залын жапқан. Негізгі қауіп — шетелде тіркелген онлайн-казинолар, олар Қазақстан азаматтарын жарнамалар мен алаяқтық тәсілдер арқылы тартуда.
Агенттік бұл қауіпке қарсы:
• заңсыз сайттарды автоматты бұғаттайтын платформа құруды;
• .kz домендерін тіркеу кезінде қатаң тексеріс енгізуді;
• SMS-жарнама мен төлем жүйелерін бақылауға алуды ұсынды.
Қорытынды
Қаржы мониторингі агенттігі блогерлерді лицензиялауға қарсы шыққанымен, онлайн-казино жарнамасын қылмыстық деңгейде жазалау, айыппұл көлемін арттыру және заңсыз жарнамаға қарсы жүйелі бақылау енгізу бойынша ұсыныстарын үҮкіметке жіберді.
Яғни, ҚМА блогерлерді емес, олар арқылы тарайтын заңсыз жарнаманы қатаң бақылауға алуды көздеп отыр.