2024 жылдың 30 қыркүйегінде Литва үкіметі Беларусь президенті Александр Лукашенконың өз халқына қарсы жасаған қылмыстарын тергеуге арналған материалдарды Гаагадағы Халықаралық қылмыстық сотқа ресми түрде тапсырды Ulysmedia.kz.
АДАМЗАТҚА ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАР
Литва Әділет министрлігінің сайтында жарияланған мәлімдемеде Беларусь режимінің бейбіт тұрғындарға қарсы басталған науқаны туралы айтылады. Құжатқа сәйкес Лукашенко режимі, ерікті түрде ұстауға, қудалауға, кісі өлтіруге, азаптауға және ар-намысты қорлауға жүгінген.
"2020 жылдың 1 мамырынан бастап Беларусьте жоғары дәрежелі Беларусь саясаткерлері мен әскери күштерінің нұсқауы бойынша адамзатқа қарсы қылмыстар, соның ішінде депортация мен азаматтарды қудалау болды", – делінген хабарламада.
Сонымен қатар, қылмыстық әрекеттер Литва территориясына да таралды, бұл Лукашенко режимін ХКҰ юрисдикциясы бойынша жауапкершілікке тартуға мүмкіндік береді.
Беларусь оппозициясының өкілдері Литва билігіне беру үшін дәлелдер жинауға белсенді қатысты. Өз кезегінде Литва Әділет министрлігі Лукашенко режимінің қылмыстарын құжаттайтын үкіметтік емес ұйымдар мен бастамашыл платформалардың дәлелдерін біріктірді.
НАРАЗЫЛЫҚТАРДЫҢ БАСТАУЫ
Беларусьтегі наразылықтар 2020 жылғы 9 тамыздағы президенттік сайлаудан кейін мыңдаған азаматтар көшеге шығып, әділ сайлау мен саяси тұтқындарды босатуды талап еткен кезде басталды. Ереуілге кәсіпорындардың жұмысшылары да қосылды, ал күш құрылымдары оларға қатаң шаралармен жауап берді. Наразылықтың алғашқы күндерінде жеті мыңға жуық адам ұсталып, кем дегенде екеуі қайтыс болды.
Ұсталғандардың біразы түрмеде адам төзгісіз азаптауға ұшыраған. 2020 жылы 680 адам Беларусьтің тергеу комитетіне қауіпсіздік күштерінің әрекеттері туралы шағыммен жүгінді. Алайда бір жылдан кейін билік "қылмыс құрамы жоқ" деп қылмыстық іс қозғаудан бас тартты.
18 қыркүйекте Беларусь президенті Александр Лукашенко халық бірлігі күніне арналған салтанатты іс-шара барысында елге жасалған шабуыл үшінші дүниежүзілік соғыстың басталуына әкелетінін мәлімдеді.
27 қыркүйекте Лукашенко “президент болу жай ғана лауазым емес, адам сол үшін тууы керек” деп мәлімдеді. Сондықтан ол өзінен кейін лайықты мұрагерлерді көрмейтінін айтты.