Белгілі тарихшы, этнограф Серік Ерғали Ресейдегі қазақтарға ұлттық тілін үйрету үшін Қазақстан билігі ештеңе істемеді деген пікірді айтты, деп хабарлайды Ulysmedia.kz.
Бұл жайлы ол Қасқа жол ютуб-арнасына берген сұхбатында айтты.
Ресейдегі қазақтардан айырылдық деуге болады. Әрине, қолды түсіруге болмайды. Жұмыс істеу керек. Ол жерде мықты патриоттар бар. Ресейдегі қазақтардың жасампаздығы жоғары. Ол жердегі орыстардан жоғары. Олар бізге жалтақтап, ұлттық құндылықты емгісі келді. Біз оларға емшек берген жоқпыз. Қазақ тілін оқытатын қарапайым курстарды бермейміз. Оқытпаймыз. Ресей мектебін жауып тастаса, неге қазақ тілінің курстарын ашпаймыз. Орынборда Сәуле деген ханым Алашорданың үйін тауып, соны сатып алғысы келді. Соған ешкім мән берген жоқ. Айта берсе әңгіме көп. Қазіргі Өзбекәлілер, Ілияс Омарлар, жоқтан бар жасаған Темірбек Жүргеновтен қайда? – дейді Серік Ерғали.
ҚАНДАСТАРДЫҢ КӨБІ ҚАЙДАН КЕЛІП ЖАТЫР
Ресми есепке сүйенсек, жыл басынан Қазақстанға келген қандастардың жартысынан көбі (51,9%) Қытайдан, 37,5% Өзбекстаннан, 7,1% Түрікменстаннан, 1,8% Ресейден және 1,7% басқа елдерден келген.
2025 жылыы 1 ақпандағы жағдай бойынша еңбекке қабілетті жастағы этникалық қоныс аударушылар саны 60,2%-ды, кәмелетке толмағандар 32,9%-ды және зейнеткерлер 6,8%-ды құрайды.
Еңбекке қабілетті жастағы қандастардың ішінен білім деңгейі бойынша 16,7%-ы жоғары білімді, 32,9%-ы орта кәсіби білімді, 48,4%-ы жалпы орта білімді, және 1,9%-ының білімі жоқ.
ҚАНДАСТАР ҚАЙ ӨҢІРЛЕРГЕ КӨШІП ЖАТЫР
Қоныс аударған этникалық қазақтар республиканың түрлі өңірлеріне қоныстанған. Сонымен бірге, қандастарды қоныстандыру үшін мынадай еңбек күші тапшы өңірлер анықталды: Ақмола, Абай, Атырау, Қостанай, Павлодар, Шығыс Қазақстан, Батыс Қазақстан және Солтүстік Қазақстан облыстары.
Қоныстандыру өңірлерінде 2025 жылға арналған қандастарды қабылдау квотасы 2 309 адамды құрайды. Биылғы 1 ақпандағы жағдай бойынша қоныстандыру өңірлеріне 171 қандас қоныс аударды.
ҚАНДАСТАРҒА ҚАНДАЙ КӨМЕК КӨРСЕТІЛЕДІ
Жоғарыда аталған өңірлерде қоныстанған қандастарға көшуге субсидия түрінде мемлекеттік қолдау шаралары ұсынылады. Бір мезгілде отағасына және отбасының әрбір мүшесіне 70 АЕК (275,2 мың теңге) мөлшерінде, тұрғын үй жалдауға және коммуналдық қызметтерге ақы төлеуге бір жыл ішінде 15-тен 30 АЕК (59-дан 118 мың теңгеге дейін) мөлшерінде қаражат беріледі.
Сонымен қатар, ерікті қоныс аударудың тиімділігін арттыру мақсатында азаматтар мен қандастарды еңбек күші тапшы өңірлерге қоныс аударуға қатысатын жұмыс берушілерді қолдау бойынша институционалдық шаралар қабылданған. Тұрғын үй сатып алу, салу үшін немесе ипотекалық тұрғын үй қарыздары бойынша бастапқы жарнаның бір бөлігін жабу үшін экономикалық ұтқырлық сертификаты тұрғын үй құнының 50%-ы немесе бір отбасына 4,56 млн теңгеге дейінгі мөлшерде біржолғы өтеусіз және қайтарымсыз негізде енгізілген.