Қысқа роликтер ұйқыны бұзады, мазасыздықты арттырады

Ілияс Бақыт
Әлеуметтік желіден

TikTok, Instagram Reels, YouTube Shorts және басқа да платформалар біздің контентті тұтыну тәсілімізді әлдеқашан өзгерткен. Олар көңіл көтереді, үйретеді, жарнама мен саясатқа ықпал етеді. Бірақ жаңа зерттеулер көрсеткендей: шексіз айналдыру (scroll) миға айтарлықтай әсер етуі мүмкін, деп хабарлайды

ТОЛЫҒЫРАҚ

Австралиядағы Гриффит университетінің ғалымдары 71 ғылыми мақаланы негізге алып, шамамен 100 мың қатысушының деректерін талдап, қысқа видеолардың когнитивтік функциялар мен психикалық денсаулыққа қалай әсер ететінін анықтауға тырысқан.

Зерттеу нәтижелеріне сәйкес, қысқа видеоларды жиі көру ми қызметін төмендетіп, назарды шоғырландыруды және реакцияны бақылау қабілетін нашарлатады. Бұл құбылыс жасөспірімдерге де, ересектерге де қатысты.

Ғалымдар тұжырымдарын Гроувс пен Томпсонның «үйрену мен сезімталдықтың қос теориясына» сүйеніп жасаған. Бұл теория когнитивтік процестердің қалай жұмыс істейтінін түсіндіреді.

ЗЕРТТЕУЛЕР НӘТИЖЕСІ

Австралиялық зерттеушілер мынадай қорытындыға келді:

  • Жылдам әрі қысқа видеолар тәуелділік тудыруы мүмкін. Уақыт өте келе миға ұзақ әрі тыныш әрекеттерге (мысалы, кітап оқу немесе есеп шығару) ауысу қиындайды.
  • Контентті іріктеу алгоритмдері импульсивтілікті күшейтіп, жылдам ләззат алуға ұмтылысты арттырады.
  • Қысқа видеоларды шамадан тыс көру әлеуметтік оқшаулануға, өмірге қанағаттанудың төмендеуіне, ұйқының нашарлауына және мазасыздықтың артуына байланыстырылады.

Зерттеушілер бұл әсер барлық жастағы адамдарда байқалатынын атап өтті — қысқа видеоларға көп уақыт бөлетіндерде назарды шоғырландыру айтарлықтай төмендейді.

Ғалымдар қысқа видеоларға тәуелділікті өлшеуге көмектесетін арнайы шкала жасап шығарды. Бұл болашақ зерттеулерге пайдалы болмақ.

Авторлар қысқа видеолардың танымалдылығы артқан сайын олардың когнитивтік функциялар мен мінез-құлыққа әсерін тереңірек зерттеу қажеттігін айтады.

Алынған деректер енді осы платформалардың күнделікті өмірге ықпалын түсінуге бағытталған болашақ зерттеулерге негіз бола алады.