Қазақстанда микронесие алу қиындай түсті

Бұған дейін Ұлттық банк төрағасы Тимур Сүлейменов онлайн микроқарызды рәсімдеу кезінде 2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап микроқаржы ұйымдары биометриялық сәйкестендіруді де, электрондық цифрлық қолтаңбаны да (ЭЦҚ) міндетті бір мезгілде қолдану енгізетінін хабарлаған еді. Сондай-ақ олар ақша аударғанға дейін клиентте банк шоты немесе төлем картасы барына көз жеткізуі керек.

Алаяқтық схемаларды пайдалануды және үшінші тұлғаларға несие беруді шектеуге арналған шаралар қатарында:

• биометрия жүргізбей несие беруге тыйым салу;
• алаяқтықтың ықтимал қаупі туралы банктен клиентке хабарлау;
• қарыз алудан ерікті түрде бас тарту, банктер мен МҚҰ кредитті ресімдеуге өтініштер бойынша мәліметтерді кредиттік бюроға беру міндеті.

Сонымен қатар, банктерге онлайн-кредиттерді ресімдеу кезінде өтінімді оны бергеннен кейінгі келесі күннен ерте емес мақұлдауды жүзеге асыру ұсынылды.

АЗАМАТТАРҒА БЕРІЛГЕН НЕСИЕ  

Бұған дейін қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі 2024 жылдың қарашасында несиелеу нарығы жөнінде есепті жариялаған еді. Жеке азаматтарға қарашада берілген кредиттер сомасы 18%-ға ұлғайып, 1,6 трлн теңгені құрағн. Бұл қазан айында несие алу деңгейі 6% төмендегеннен кейінгі айтарлықтай өсім. Негізгі драйвер кепілсіз тұтынушылық несиелер болды. Бұл сегменттегі несие беру көлемі 998 млрд теңгеге жетті, деп жазады Бірінші несиелік бюро.

ИПОТЕКА   

Ипотекалық несиелерді беру көлемі 11%-ға, 245 млрд теңгеге дейін ұлғайды.  

Ресімделген кредиттер саны 5%, яғни 13,6 мың келісімшартқа дейін өсті. 
1 желтоқсанда ипотекалық қарыздардың жалпы портфелі 620 мың келісімшартты және 592 мың қарыз алушыны қамтитын 6,5 трлн теңгені құрады.

АВТОНЕСИЕЛЕР

Автокредиттеу көлемі екінші ай қатарынан жоғары деңгейде ұстап, 5% – 185 млрд теңгеден 194 млрд теңгеге дейін өсімді көрсетті. Ресімделген қарыздар саны сол деңгейде қалды-23,6 мың келісімшарт.

ХАЛЫҚҚА НЕСИЕ

2024 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша халыққа тұтынушылық қажеттіліктерге берілген микрокредиттердің көлемі жыл басымен салыстырғанда ұлғайды. Ол үшінші тоқсанда 4,7% — ға, ал жыл басынан бері 25,6% - ға ұлғайып, 1,1 трлн теңгеге жетті. Өсімге микроқаржы ұйымдары берген қарыздар негізгі үлес қосты-олар жалпы көлемнің 77% алады.

Бұл ретте микроқаржы ұйымдарының портфеліндегі мерзімі өткен берешек деңгейі 90 күннен астам (NPL90+) жыл басында 3,9% - дан ұлғайып, 6,2% құрады.