Қазақстанда халықтың өмір сүру деңгейінің төмендегені ресми түрде расталды. Зерттеу кедей отбасылар санының артқанын, тіпті кейбір жағдайларда дұрыс тамақтанбау проблемаларын көрсетті. Мұндай тұжырым Ұлттық статистикалық бюродан алынған соңғы деректер негізінде жасалды, деп хабарлайды Ulysmedia.kz DW-ге сілтеме жасап.
11 қазанда жарияланған зерттеуде Қазақстанда табысы ең төменгі күнкөріс деңгейіне – 40 600 теңгеге жетпеген үй шаруашылықтарының саны 2023 жылдың екінші тоқсанында 135 200-ден 177 800 отбасыға дейін өскені анықталды.
Сондай-ақ табысы ең төменгі күнкөріс деңгейінің 55 пайызын құрайтын азық-түлік себетінің құнынан да төмен отбасылар санының да айтарлықтай өскені байқалады. Қазақстанның Ұлттық статистика бюросының хабарлауынша, 2022 жылдан бері кедейлікте өмір сүретін отбасылар саны үш есеге артып, қазір 9400 отбасын құрап отыр.
Халық өмірінің нашарлауы, әсіресе елдің оңтүстігінде байқалып, Қазақстан тұрғындарының тамақтанбау мәселесімен бетпе-бет келуіне әкелді. Көптеген адамдар қаржы тапшылығына байланысты қымбат ет өнімдерін, шұжықтарды немесе сүт өнімдерін сатып ала алмай, оның орнына картоп пен нан сияқты қолжетімді өнімдерді таңдайды. Ұлттық статистика бюросының мәліметі бойынша, 2023 жылдың бірінші жартыжылдығында респонденттердің 7%-ға жуығы ет немесе балық қосылған ыстық тамақтан бас тартуға мәжбүр болғанын айтты. Олардың арасында қаржы тапшылығынан үнемі аштықпен бетпе-бет келіп, тамақсыз қалатындар да бар.
Өмір сүру деңгейінің бұлай төмендеуіне инфляция себеп болуы мүмкін бе? Әлеуметтік-экономикалық мәселелер талқыланған Мәжілістің жалпы отырысында бұл зерттеудің қорытындысы жарияланды. 13 пайыздан асатын Қазақстандағы инфляцияға ерекше назар аударылды, қазір Ресей агрессиясына тап болған Украинадан да жоғары. Осыған байланысты Қазақстан Парламентінің депутаттары үкімет пен Ұлттық банкке сын айтты.
Депутаттардың бірі, биліктегі «Аманат» (бұрынғы «Нұр-Отан») фракциясының жетекшісі Елнұр Бейсенбаев:
"Өңірлерде көтерілетін бірінші мәселе - инфляция! Өкінішке қарай, ел азаматтарының әл-ауқаты төмендеп бара жатқаны анық. Халық табысының жартысынан көбін азық-түлікке жұмсауға мәжбүр! Бізді алаңдатып отырғаны - қазіргі жағдайдың нашарлығы. Мәселен, ұн бағасының күрт көтерілуі ауыл тұрғындарына ауыр тиюде. Егін егеміз, миллиондаған тонна жинаймыз, ал ұнды қымбатқа сатып аламыз», – деді.
«Ақ жол» партиясының жетекшісі Азат Перуашев та үкімет пен Ұлттық банктің жұмысына көңілі толмайтынын жеткізді. Ол мемлекеттік органдар инфляция мен бағаның өсуімен тиімсіз әдістермен күресіп жатыр деп есептейді.
Үкімет пен Ұлттық банк депутаттардың сынына сеніммен жауап беріп, болашаққа жоспарлар жасады. Премьер-министрдің орынбасары Тамара Дүйсенова жыл соңына дейін инфляция өткен жылмен салыстырғанда екі есеге төмендейтінін айтты (2022 жылдың желтоқсанында ол 20,1%-ға жеткен). Ұлттық банк төрағасының орынбасары Берік Шолпанқұлов қыркүйекте инфляцияның 11,8%-ға дейін төмендегенін атап өтті.
Алайда экономист, Қазақстанның Жалпыұлттық социал-демократиялық партиясы төрағасының орынбасары Айдар Әлібаев үкіметтің инфляциямен тез күресу мүмкіндігіне күмән келтірді. Ол сондай-ақ Ұлттық статистикалық бюро ұсынған сандарды көбейтіп жіберуі мүмкін және нақты жағдай одан да нашар деп есептейді. Айдар Әлібаев тұрғындардың көбі ет сатып алуға қалтасы көтермейтінін, көкөністер мен жемістердің бағасы апта сайын өсіп жатқанын баса айтты. Оның сөзінше, сыбайлас жемқорлық пен экономикадағы делдалдардың болуы баға белгілеудің бұрмалануына және тұтынушылар үшін бағаның төмендеуіне жол бермей жатыр.
Сондай-ақ Айдар Әлібаев негізгі тауарлар мен қызметтердің қымбаттауы, әсіресе, жылу, электр және сумен жабдықтауға жаңа тарифтер енгізілгеннен кейін де тоқтамайтынын болжайды. Бұл, оның ойынша, кедейлік шегінде немесе тіпті осы шектен төмен отбасылар санының көбеюіне әкеледі.
Қазақстандықтардың инфляцияға байланысты табысының артқанын сезбей отырғаны бұған дейін хабарланған болатын.
Қазақстанда орташа жалақы өсті, бірақ инфляция бәрін жеп қойды.