«Нұр Медиа» холдингі құрамына кіретін «Айқын Литер» басылымының төрт журналисі бүгін Астанада митинг өткізуге бекінді. «Олар декретке шығып, біздің биліктің еркімен жәрдемсіз қалды», - делінген желіде жарияланған аңдатпада. Ulysmedia.kz тілшісі оқиға орнынан хабарлайды.
Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің кеңсесі алдында сағат 12:20-ға жоспарланған митинг болған жоқ. Шенеуніктер қолдарында нәрестелері бар ашуланған әйелдерді рұқсатнама бюросына сөйлесуге шақырды. Журналисттермен ақпарат комитеті төрағасының орынбасары Қаныбек Жұмашев пен БАҚ саласындағы мемлекеттік саясат департаментінің директоры Зарина Баянова тіл табысуға тырысты.
Әңгіме бірден жарасып кетті деу қиын. Бала күтіміндегі келіншектерді жалғыз сұрақ мазалағаны байқалды – оларға жәрдемақының орны толтырыла ма? Оған жауап ретінде мәселені сот тәртібімен шешу керектігі айтылды.
Ulysmedia.kz тілшісі де шенеуніктерге бірнеше сұрақ қойды.
- Ақпарат министрі Аида Балаева меншік нысанына қарамастан барлық журналистерді қорғайтынын мәлімдеді. Енді сіз бұл мәселені сот арқылы шешу керек деп отырсыз. Сонда қалай, министрлік ат-тонын ала қашқаны ма?
- Декреттегідегілер өздері жүгінуі тиіс, өйткені барлық аударымдарды өз ұйымдары арқылы жасады. Тиісінше, ұйымдар өтеу туралы өтініш жазады. Бұл мәселені біз бұқаралық ақпарат құралдарымен бірге шешуге күш саламыз, сонда олар бұл мәселені декреттегі қызметкерлерін мазаламай-ақ өздері шешеді. Сөйтіп алуға тиісті соманы алады, - деп жауап берді Зарина Баянова.
- Яғни, арыздарды БАҚ иелері бере ме?
- Иә.
- Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінде мәселе жаздан бері көтеріліп келе жатқанын білмеген бе?
- Мәселе зерделенуде, бақылауда тұр, министрдің өзі бақылауда ұстап отыр. Мәселе ұдайы қарастырылуда. Мұны қалай түзетуге болатындығы туралы нақты көзқарас бар. Мұның бәрі проблема табылғаннан бері зерделенуде. Егер бұл министрлік ішіндегі мәселе болса, онда бірнеше күн ішінде шешілетін еді. Бірақ бұл бірнеше мемлекеттік органдардың мәселесі. Сұрақ толық зерттелді, - деп жауап берді Қаныбек Жұмашев.
- Жеке БАҚ декреттік қызметкерлері өздерінің декреттік жәрдемақыларын толық ала ма? - деді журналист.
- Иә, - деп уәде берді Жұмашев.
- Қашан?
- Заң қабылданған кезде және онда осы норма 1 сәуірден 1 қазанға дейін туындаған өзара қарым-қатынасқа қолданылатыны көзделген. Тиісінше, барлық осы тұлғалар мемлекеттік қорға өтініш береді, онда қайта есептеу жүргізіледі, - деп түсіндірді АҚДМ департаментінің директоры.
Түзетулер зейнетақымен қамсыздандыру және әлеуметтік сақтандыру туралы заңға енгізіледі, онда сақтандыру жағдайлары көзделген. Түзетулерді әзірлеуші – АҚДМ.
- 1 тоқсанға дейін Мәжіліске енгіземіз. Олар заңды қашан қабылдайды, оны айта алмаймыз. Парламент палаталарында тиісті рәсімдері бар, мәселе еңбек министрлігінің де бақылауында тұр. Бұл туралы Үкімет біледі, - деді Баянова.
Журналист Айша Жданова мемлекеттік органдармен бір жылға жуық хат жазысып жатқанын айтты.
- Біз 11 ай бойы түрлі ведомстволардың табалдырығын тоздырып келеміз.
Бастапқыда біз салық комитетіне, Экономика, Қаржы, Ақпарат және қоғамдық даму, Еңбек министрліктеріне хат жаздық. Еңбек министрлігімен тіпті үнемі келіссөздер жүргіздік, олар заңнамаға түзетулер жоқ болғандықтан, бізге ештеңеге қол жеткізе алмайтынымызды айтты. Яғни, біз үйде қол қусырып отырған жоқпыз. Алматыдағы пикеттен кейін журналист Аида Балаева жыл соңына дейін бұл мәселені шешетінін жеткізді. Бірақ 21 желтоқсанда ол өкінішке қарай, мәселе тек 2022 жылы шешімін табатынын келтірді. Ол уәдесін орындамады. Проблеманы бұрыннан шешуге мүмкін болатын. 4 айлық балаларымызбен қақаған суықта министрлікке барудың қажеті болмас еді. Егер мәселе соңына дейін шешілмесе, тағы келеміз. Сұрақтарға жауап алғымыз келіп, ол үшін митинг өткізуге бел будық, - деді журналист.
Сұрақ зерделенді. Егер өтініш берілсе, онда ол шешілуі қажет. Процедуралық тұстары бар. Ең бастысы, кімнің түйткілді тарқатуға қауқарлы екені. Егер ондай мүмкіндік бізде болса, тез тарқатар едік, - деп қайталады Жұмашев. Баянова құзырлы тараптар тиісті түзетулерді бірінші кезеңде қарастырғанына сендірді.
- Біз, әрине, адамдарды митингтерге шығуға шақырмаймыз. Сіз әрқашан қоңырау шала аласыз. Бізде сенім телефоны, баспасөз қызметі және министрдің блогы бар, – деді ол ашуланған әйелдерге.
Журналист Ulysmedia.kz министр Балаевадан жағдайға түсініктеме беруді сұрады.
- Мемлекеттік емес БАҚ-қа салық жеңілдіктері бойынша, атап айтқанда, оларды 2020 жылдың сәуірінен қазан айына дейін ЖТС-тен босату, оның ішінде декреттегілерге жәрдемақы төлеуге қатысты саяси шешім өткен жылы қабылданды және осы уақыт ішінде барлық коммерциялық БАҚ осындай қолдау алды. Осы тұрғыдан алғанда, АҚДМ өзіне жүктелген міндеттемелерді толығымен орындады. Бірақ мәселе тек АҚДМ құзыретіне ғана қатысты емес. Бұл жағдайда Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің міндеттеріне Мемлекеттік жәрдемақыларды тағайындау және төлеу ережелеріне тиісті нормаларды қабылдау аясында енгенімен, оларды тек Үкіметтің қаулысымен жасауға болмайды. Заңнамалық араласу, яғни, тиісті заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізу қажет. Осыған байланысты мәселені шешу келесі жылға қалды, ол туралы мен мәлімдедім. Біз бұл мәселеге өкініп қана қоймай, мәселені түпкілікті шешуге мүдделіміз, - деп түсіндірді Балаева.
Естеріңізге сала кетейік, шілде айында декреттік демалысқа шыққан жеке БАҚ қызметкерлері оларға берілетінін жәрдемақының аз сомада екенін байқады. Ай-күні жақындаған informburo.kz редакторы Махаббат Еңсебаева, өткен жылы билік локдаун кезеңінде БАҚ қызметкерлерін зейнетақы және әлеуметтік аударымдарды аударудан босатқандықтан, биыл оның жәрдемақысы үштен бірге қысқартылатын проблемаға тап болды. Оның үстіне, тілші қауым анықтағандай, бұл тек жеке басылымдарда жұмыс істейтін әйелдерге қатысты болды. «Литер» газеті мен Atameken Business медиахолдингінің журналистері де осындай пұшайман күйге түсті.