Қазақстан мен Ресейден шығарылған қарақалпақ белсенділері Ринат Өтембетов пен Жеткербай Әбдіраманов Нүкіске жеткізіліп, тергеу изоляторына қамалды. Өзбек билігі оларды елдің аумақтық тұтастығын бұзуға және тыйым салынған ақпаратты таратуға шақырды деп айыптайды, деп хабарлайды Ulysmedia.kz.
Адам құқықтары жөніндегі түрікмен Хельсинки қорының мәліметі бойынша, олар өткен аптада Ташкенттен Қарақалпақстан астанасына жеткізілді, деп жазады Адам құқықтары жөніндегі түрікмен Хельсинки қоры (ТХФ).
Өзбекстан билігі екі белсендіні де елдің аумақтық тұтастығын бұзуға және қауіпсіздікке қауіп төндіретін ақпарат таратуға шақырды деп айыптап, халықаралық іздеу жариялаған. Өтембетов, құқық қорғаушылардың айтуынша, оппозициялық ұйымдардың мүшесі болмаған, бірақ 2022 жылдың жазында Қарақалпақстан мәртебесінің өзгеруіне наразылық білдірген кезде 10 қатысушымен Telegram-чатқа үш "тыйым салынған" бейнематериал жіберген.
Әбідрамановтың ісі Ресейде ұсталғаннан кейін халықаралық резонанс туғызды. Ол бұрын Түркияда заңсыз болған әрі Еуропаға көшу мүмкіндіктерін іздеген. 2023 жылдың желтоқсанында ол Мәскеуге келіп ұсталған. Өзбекстанда іздеуде жүргені хабарланды. Алайда Ресей прокуратурасы өзбек билігінен қосымша мәліметтер алмағандықтан, белсенді босатылған. Кейінірек ол Мурманскіден Норвегияға жетуге тырысқан, бірақ оны Ресей қауіпсіздік күштері қайтадан ұстап алып, Мәскеуге жіберген. 27 желтоқсанда Өзбекстанның арнайы қызметтерінің қызметкерлері Ресейге келіп, оны өз еліне алып кетті.
ҚАРАҚАЛПАҚ БЕЛСЕНДІЛЕРІ
Бұған дейін Қазақстанның қарақалпақ диаспорасы жетекшілерінің бірі Қошқарбай Төремұратов Польшада саяси баспана алғанын айтқан болатын. Ол 2022 жылы Өзбекстанның өтініші бойынша Қазақстанда ұсталған бес қарақалпақ белсендісінің соңғысы болды, ол шетелде босқын мәртебесін алды. Басқа төрт белсенді бұған дейін АҚШ-та саяси баспанаға ие болған.
НҮКІСТЕГІ ОҚИҒА
2022 жылдың 1 шілдесінде Нүкіс, Мойнақ және басқа қалаларда Қарақалпақстанның егемендік мәртебесін жоятын конституциялық түзетулерге қарсы наразылықтар болған. Бірақ билік демонстрацияларды билікті басып алу әрекеті ретінде қарастырып, акцияға қатысушыларға көзден жас ағызатын газ, резеңке оқтар мен түтін бомбаларын қолданды.
Ресми мәліметтерге сәйкес, наразылық білдірушілерді тарату кезінде 21 адам қаза тапты. Барлығы 243 адам жарақат алған.