Қазақстанда жас кәсіпкерлердің саны екі жылда небәрі 0,2 пайызға ғана артқан. Бұл өсімнің тым мардымсыз болуы елдегі кәсіпкерлік саласындағы тоқыраудың белгісі болуы мүмкін, деп хабарлайды Ulysmedia.kz.
ТОҚЫРАУ
Ұлттық статистика бюросының дерегінше, 2025 жылдың бірінші тоқсанының соңында елімізде 736,1 мың 35 жасқа дейінгі жас кәсіпкер тіркелген. Ranking.kz мәліметінше, оның ішінде 95 пайызы немесе 698,9 мыңы белсенді жұмыс істеп тұрғандар.
Бюро деректеріне сүйенсек, 35 жасқа дейінгі жас кәсіпкерлердің басым бөлігі – әйелдер. Жалпы үлестің 55,4 пайызы әйелдер, 44,6 пайызы ерлер. Сонымен қатар, бұл топтағы кәсіпкерлердің 75 пайызы қалаларда тұрады, ал ауылдық жерлердегі үлесі – 24,7 пайыз.
ҚАЙ САЛАДА КӘСІПКЕР КӨП
Жас кәсіпкерлердің жартысына жуығы сауда саласында жұмыс істейді. 2025 жылдың наурыз айының соңында бұл салада тіркелген ИП саны 303,3 мыңға жеткен. Бұл бағытта 2023 жылдан бері айтарлықтай өсім байқалмаған.
Есесіне, көлік және қоймалау саласында жұмыс істейтін жас кәсіпкерлер саны 90,1 пайызға өсіп, 49,7 мыңға жеткен. Құрылыс секторында да өсім бар – 10,7 пайыз. Бұл салада 21 мың жас кәсіпкер еңбек етіп жүр.
Ал ауыл шаруашылығы (минус 25,1%), өңдеу өнеркәсібі (минус 11,9%) және жылжымайтын мүлікпен операциялар (минус 2,8%) сияқты ірі салаларда жас ИП саны керісінше азайған.
АЙМАҚТАР
Аймақтық тұрғыда өсім негізінен ірі қалаларда – Алматы, Астана мен Шымкентте байқалады. Сондай-ақ, Алматинская, Қостанай, Павлодар және Солтүстік Қазақстан облыстарында ғана аздаған өсім тіркелген. Қалған өңірлерде стагнация байқалады.
Алматыда – 121,2 мың, Астанада – 89,5 мың, Шымкентте – 62,1 мың жас кәсіпкер бар. Ең аз көрсеткіш Ұлытау (6,7 мың) және Солтүстік Қазақстан (8,3 мың) облыстарына тиесілі.
КЕДЕРГІЛЕР
Кәсіпкерлерге не кедергі? «Атамекен» ҰКП жүргізген сауалнамаға сәйкес, жас кәсіпкерлердің 44 пайызы салықтық жүктеменің ауыр екенін негізгі проблема деп атаған. Тағы 43,1 пайызы рұқсат алу рәсімдерінің көптігі кедергі екенін айтқан. Ал 42,4 пайызы мемлекеттік органдар тарапынан болатын жиі тексерулер бизнестің дамуына кері әсер етеді деп есептейді.
Сондай-ақ, кәсіпкерлердің үштен бірі жер қатынастары саласындағы бейресми тетіктермен бетпе-бет келгенін, әрбір төртінші кәсіпкер мемлекеттік сатып алудағы сыбайлас жемқорлық схемаларын байқағанын айтқан.
Бұл көрсеткіштер мемлекеттік құрылымдар мен шағын және орта бизнес арасындағы өзара әрекеттегі жүйелі мәселелерді және мемлекеттік қолдаудың жеткіліксіздігін айқын көрсетіп отыр.